Hukuki Destek Almak İçin Formu Doldur!
Kategoriler
İcra ve İflas Hukuku, borçların zamanında ve gereği gibi ödenmemesi durumunda alacaklıların haklarını devlet gücü aracılığıyla koruyan, aynı zamanda borçluların temel hak ve yaşam standartlarını güvence altına alarak taraflar arasında adil bir denge kuran son derece önemli bir hukuk dalıdır. Bu süreç, bir taraf için alacağına kavuşma umudunu taşırken, diğer taraf için mali bir baskı ve belirsizlik anlamına gelebilir. Hukuki prosedürlerin karmaşıklığı, kesin sürelere bağlılığı ve teknik detayları, süreci her iki taraf için de stresli bir labirente dönüştürebilir. Profesyonel bir rehberlik olmaksızın atılacak yanlış bir adım, telafisi güç hak kayıplarına yol açabilir. YBS Hukuk | Adana Avukatlık Bürosu olarak hazırladığımız İcra Hukuku Makaleler serisinin bu bölümünde, icra takibinin temel dinamiklerini, alacaklı ve borçluların hak ve yükümlülüklerini ve bu zorlu süreçte neden bir Adana icra avukatı desteğinin hayati olduğunu tüm yönleriyle ele alacağız. Amacımız, bu karmaşık hukuki alanda yolunuzu aydınlatmak ve haklarınızı en doğru şekilde korumanız için gerekli bilgileri sunmaktır.
Bir alacağın tahsili amacıyla başlatılan icra takibi, tek bir standart süreçten ibaret değildir. Alacaklının elindeki belgenin niteliğine göre şekillenen farklı takip yolları mevcuttur ve doğru yolun seçimi, sürecin hızı ve başarısı açısından stratejik bir önem taşır. İcra ve İflas Kanunu (İİK) uyarınca bu yollar temel olarak, bir mahkeme kararına dayanıp dayanmamasına göre “ilamlı icra” ve “ilamsız icra” olarak ikiye ayrılır. İcra Hukuku Makaleler sayfamızda bu konuyla ilgili detaylı makalelerimizi okuyabileceğinizi gibi, yazımızın devamında da özet bilgiler verilmeye çalışılmıştır.
İcra Hukuku Makalelerimizde bahsettiğimiz üzere Alacaklının elinde bir mahkeme kararı bulunmadığı durumlarda başvurulan bu yol, kendi içinde farklı türlere ayrılır. Bu takip yoluna başvurmak için alacağın bir belgeye bağlanmış olması dahi zorunlu değildir; bu esneklik, onu en sık başvurulan yöntem yapmaktadır.
Para ve teminat alacakları için herhangi bir belgeye (fatura, sözleşme, hatta sözlü anlaşma) dayanılarak veya hiçbir belge olmaksızın başlatılabilen en genel takip türüdür. Bu yolun en belirgin özelliği, borçlunun 7 gün içinde yapacağı basit bir itiraz ile takibin durmasıdır. Bu durumda alacaklının, takibe devam edebilmek için “itirazın iptali” veya “itirazın kaldırılması” gibi ek hukuki süreçlere başvurması gerekir.
Alacaklının elinde çek, bono veya poliçe gibi kambiyo senedi niteliğinde bir belge varsa, bu özel ve daha avantajlı takip yoluna başvurulabilir.Bu yolun genel haciz yolundan temel farkları, borçlunun itiraz süresinin 5 gün gibi daha kısa olması ve en önemlisi, borçlunun itirazının satışı durdurmamasıdır. Bu durum, borçlu üzerinde ciddi bir baskı oluşturarak tahsilatı hızlandırır. Özellikle ticari hayatta senetle iş yapanlar için bu takip yolu kritik bir araçtır ve bu noktada bir Adana senet avukatı ile çalışmak, sürecin doğru yönetilmesi açısından büyük önem taşır.
Ödenmeyen kira borçları nedeniyle veya kanunda sayılı kısıtlı sebeplerden kiracının taşınmazdan tahliyesi için başvurulan özel bir ilamsız takip yoludur.
Alacaklının elinde bir mahkeme kararı (ilam) veya kanunen ilam niteliğinde sayılan bir belge (örneğin noter huzurunda düzenlenmiş borç ikrarını içeren senetler, mahkeme huzurunda yapılan sulhlar) varsa, ilamlı icra takibi başlatılır.Bu takip yolunun en temel üstünlüğü, borçlunun borcun esasına itiraz edememesidir; çünkü borç zaten bir mahkeme kararıyla sabittir. Borçlu, takibi durdurmak için yalnızca belirli şartlar altında “icranın geri bırakılması (tehir-i icra)” kararı aldırabilir. Bu yol, alacaklı için en kesin ve güçlü tahsilat yöntemidir.
Doğru takip yolunu seçmek, alacak tahsilatının kaderini belirleyen ilk ve en önemli adımdır. Elinizdeki belgenin niteliğine göre yanlış bir yol seçmek, size aylar, hatta yıllar kaybettirebilir ve ciddi maliyetlere yol açabilir. Örneğin, kambiyo senedine dayanarak genel haciz yoluyla takip başlatmak, borçluya takibi basit bir itirazla durdurma imkanı tanıyarak senedin sağladığı avantajları boşa çıkarır. Bu nedenle, sürece başlamadan önce bir Adana icra avukatı ile yapılacak stratejik bir değerlendirme, en hızlı ve en etkili yolun belirlenmesini sağlayarak hak kayıplarını önler. Bu seçimi yapmadan önce, İcra Hukuku Makaleler sayfamızı okuyarak detaylı bilgi sahibi olabilirsiniz.
Aşağıdaki tablo, icra takip yolları arasındaki temel farkları özetleyerek hangi durumda hangi yolun daha avantajlı olduğunu anlamanıza yardımcı olacaktır.
| Özellik | Genel Haciz Yoluyla Takip | Kambiyo Senetlerine Özgü Takip | İlamlı İcra Takibi |
| Dayanak Belge | Herhangi bir belge veya belgesiz | Çek, Bono, Poliçe | Mahkeme Kararı (İlam) veya İlam Niteliğinde Belge |
| Ödeme/İtiraz Süresi | Tebliğden itibaren 7 gün | Tebliğden itibaren 10 gün ödeme, 5 gün itiraz | Tebliğden itibaren 7 gün |
| İtiraz Mercii | İcra Dairesi | İcra Mahkemesi | İcra Mahkemesi (Sadece kanuna aykırılık iddiaları için) |
| İtirazın Takibe Etkisi | Takibi durdurur | Satış dışındaki takip işlemlerini durdurmaz | Takibi durdurmaz (Tehir-i icra kararı alınmadıkça) |
| Yetkili İcra Dairesi | Borçlunun yerleşim yeri veya sözleşmenin ifa yeri | Borçlunun yerleşim yeri veya senedin düzenlendiği yer | Türkiye’deki herhangi bir icra dairesi |
| İtiraz Halinde Alacaklının Atacağı Adım | İtirazın İptali Davası veya İtirazın Kaldırılması | İtirazın Kaldırılması Davası | Borçluya karşı dava açılmaz, borçlu icranın geri bırakılmasını talep edebilir. |
En yaygın takip yolu olan ilamsız icra takibi, belirli adımlardan oluşan ve her aşamasında kritik sürelerin bulunduğu bir süreçtir.
Süreç, alacaklının yetkili icra dairesine bir “takip talebi” sunmasıyla başlar.Bu talebi alan icra dairesi, borçluya borcunu ödemesi veya itiraz etmesi için yasal süreleri içeren bir “ödeme emri” gönderir.Bu ödeme emrinin borçluya usulüne uygun olarak tebliğ edilmesi, tüm hukuki sürelerin başlaması için zorunludur.
Borçlu, ödeme emrini tebellüğ ettiği tarihten itibaren 7 gün içinde takibe itiraz etme hakkına sahiptir. Bu süre kesindir ve hak düşürücü niteliktedir; yani sürenin kaçırılması halinde borçlu, borcu kabul etmiş sayılır ve takip kesinleşir.İtiraz, takibi yürüten icra dairesine yazılı bir dilekçe ile veya sözlü olarak tutanağa geçirilmek suretiyle yapılabilir. Geçerli bir itiraz, başka hiçbir işleme gerek kalmaksızın icra takibini kendiliğinden durdurur. Eğer borçlu, kusuru olmaksızın bu 7 günlük süreyi kaçırmışsa (örneğin ağır hastalık, yurtdışında bulunma gibi), engelin ortadan kalktığı tarihten itibaren 3 gün içinde “gecikmiş itiraz” yoluna başvurabilir. Ancak bu yol, sıkı şartlara bağlanmış istisnai bir durumdur.
Borçlunun itirazıyla duran takibi devam ettirmek isteyen alacaklının önünde iki temel hukuki yol bulunur:
Alacaklı, borçlunun itirazının kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren 1 yıl içinde genel mahkemelerde (görevli mahkeme Asliye Hukuk veya Ticaret Mahkemesi olabilir) bu davayı açabilir. Bu, tam teşekküllü bir dava olup, taraflar her türlü delili sunabilir ve tanık dinletebilir. Yargılama sonucunda mahkeme, borcun varlığına kanaat getirirse itirazı iptal eder ve takibin devamına karar verir. Ayrıca, şartları varsa borçluyu %20‘den az olmamak üzere icra inkar tazminatı ödemeye mahkum edebilir.
Eğer alacaklının elinde İİK m. 68‘de sayılan belgelerden (borçlu tarafından imzası ikrar edilmiş veya noter tarafından onaylanmış senet, resmi dairelerin veya yetkili makamların yetkileri dahilinde usulüne göre verdikleri makbuz veya belgeler vb.) biri varsa, daha hızlı bir yol olan itirazın kaldırılması için 6 ay içinde İcra Mahkemesi’ne başvurabilir. İcra mahkemesi, bu davada daha sınırlı bir delil incelemesi yapar ve daha hızlı karar verir. Bu yol, alacaklı için daha pratik bir çözüm sunar.
İcra hukukunda haklı olmak kadar, hakkı yasal süreler içinde ve doğru usullerle aramak da önemlidir. 7 günlük itiraz süresini kaçıran bir borçlu, aslında var olmayan bir borcu ödemek zorunda kalabilir. Benzer şekilde, itirazdan sonra 1 yıllık dava açma süresini kaçıran bir alacaklı, haklı alacağını o takip dosyası üzerinden tahsil etme imkanını yitirebilir. Bu süreler, “hak düşürücü” nitelikte olup, mahkemeler tarafından re’sen dikkate alınır ve telafisi mümkün değildir. Bu nedenle, tebligatın alınmasıyla birlikte derhal bir Adana icra avukatı ile iletişime geçmek, bu kritik sürelerin takibi ve doğru hukuki adımların atılması için bir tercih değil, zorunluluktur.
İcra takibinin itiraz edilmeyerek veya itirazın bertaraf edilmesiyle kesinleşmesinin ardından, alacaklının talebi üzerine haciz aşamasına geçilir. Haciz, borçlunun borcuna yetecek miktardaki mal ve haklarına devlet gücüyle hukuken el konulmasıdır. Ancak bu el koyma işlemi sınırsız değildir. Kanun koyucu, borçlunun ve ailesinin asgari yaşam standartlarını ve ekonomik varlığını korumak amacıyla bazı mal ve hakların haczedilemeyeceğini açıkça düzenlemiştir.
İcra ve İflas Kanunu’nun 82. maddesi, haczi caiz olmayan mal ve hakları detaylı bir şekilde listeler. Bu liste, borçlular için önemli bir yasal güvence niteliğindedir. Başlıcaları şunlardır:
Kamu hizmetlerinin aksamaması için devlet malları haczedilemez.
Borçlu ve ailesinin yaşamını sürdürmesi için “lüzumlu” olan tüm ev eşyaları haczedilemez. Örneğin, buzdolabı, çamaşır makinesi, fırın, yatak, koltuk takımı gibi temel eşyalar haciz dışıdır. Ancak, aynı amaçla kullanılan eşyadan birden fazla varsa (örneğin iki adet televizyon), biri borçluya bırakılarak diğeri haczedilebilir.
Borçlunun mesleğini ve sanatını icra edebilmesi için gerekli olan alet, edevat ve kitaplar haczedilemez. Amaç, borçlunun ekonomik varlığını tamamen yok ederek onu çalışamaz hale getirmeyi önlemektir.24
Borçlunun maaş veya ücretinin en fazla dörtte biri (1/4) haczedilebilir. Kalan 3/4‘lük kısım, borçlunun ve ailesinin geçimi için kendisine bırakılır. Bu oran, borçlunun rızası olmadan aşılamaz. Ancak, birikmiş nafaka alacakları gibi öncelikli alacaklar için bu kural uygulanmaz ve maaşın tamamına haciz konulabilir.
Kural olarak, borçlunun rızası olmadan emekli maaşına haciz konulamaz. Bunun istisnaları yine nafaka borçları ve Sosyal Güvenlik Kurumu’na olan prim borçlarıdır.
Borçlunun sosyal durumuna ve aile ihtiyaçlarına uygun, “haline münasip” evi haczedilemez. Bu, borçlunun barınma hakkını koruyan en önemli güvencelerden biridir. Ancak borçlunun evi, yaşam standardının çok üzerinde lüks bir konut ise, mahkeme bu evin satılarak borçluya haline münasip bir ev alacak kadar bedel ayrılmasına ve kalan miktarın alacaklıya ödenmesine karar verebilir. Borçlunun bu haktan yararlanabilmesi için hacizden sonra süresi içinde icra mahkemesine “meskeniyet şikayeti”nde bulunması gerekir.
| Mal / Hak Kategorisi | Haczedilemezlik Durumu | Açıklama / İstisna |
| Temel Ev Eşyaları | Tamamı Haczedilemez | Buzdolabı, çamaşır makinesi, yatak, koltuk takımı gibi lüzumlu eşyalar. Aynı eşyadan birden fazla varsa biri bırakılır, diğeri haczedilir. |
| Maaş / Ücret | Kısmen Haczedilemez | En fazla 1/4‘ü haczedilebilir. Kalan kısım borçluya bırakılır. Nafaka alacağı için bu kural uygulanmaz. |
| Emekli Maaşı | Kural Olarak Haczedilemez | Borçlunun rızası olmadan haczedilemez. Nafaka ve SGK prim borçları istisnadır. |
| Haline Münasip Ev | Haczedilemez | Borçlunun yaşam standardına uygun konutu. Lüks konutlar satılıp, uygun ev bedeli ayrıldıktan sonra haczedilebilir. |
| Mesleki Aletler | Tamamı Haczedilemez | Borçlunun mesleğini devam ettirmesi için zorunlu olan alet, edevat ve kitaplar. |
| Tazminatlar | Tamamı Haczedilemez | Vücut bütünlüğüne veya sağlığa verilen zararlar için ödenen maddi ve manevi tazminatlar. |
| Öğrenci Bursları | Tamamı Haczedilemez | Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumunca verilen burs ve krediler. |
İcra hukuku, sadece genel alacak takibinden ibaret olmayıp, kendine özgü kuralları olan birçok özel durumu da barındırır.
Ticari hayatın vazgeçilmezi olan kambiyo senetlerinin ödenmemesi durumunda, alacaklılar için “Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yolu” en etkili yöntemdir. Bu süreç, hızı ve itirazın takibi durdurmaması gibi avantajlarıyla alacaklıya önemli kolaylıklar sağlar.Karşılıksız çek düzenlemenin ayrıca cezai yaptırımları da bulunmaktadır. Bu tür alacakların takibinde, süreci bir Adana senet avukatı ile yürütmek, hem hukuki prosedürlerin doğru uygulanmasını hem de tahsilatın en hızlı şekilde yapılmasını temin eder.
Aile Mahkemesi kararıyla hükmedilen nafaka alacakları, ilamlı icra takibine konu edilir. Kamu düzeniyle ilgili kabul edildiğinden, nafaka alacakları icra takiplerinde önceliklidir. Örneğin, borçlunun maaşına birden fazla haciz gelmişse, nafaka haczi diğer tüm hacizlerden önce uygulanır ve maaştaki 1/4‘lük kesinti kuralına tabi değildir.
İcra takibi her zaman haklı bir alacağa dayanmayabilir. Haksız veya borcu olmayan bir takip ile karşı karşıya kalan borçlunun elinde güçlü savunma mekanizmaları vardır:
Borçlu olmadığı halde hakkında takip başlatılan bir kişi, borçlu olmadığının tespiti için bu davayı açabilir. Dava, takipten önce açılabileceği gibi, takipten sonra da açılabilir. Takip sırasında açılırsa, mahkemeden %15‘ten az olmamak üzere teminat yatırılarak takibin durdurulması istenebilir.
Borçlu, haciz tehdidi altında veya malları haczedildikten sonra aslında borçlu olmadığı bir parayı ödemek zorunda kalırsa, ödediği tarihten itibaren 1 yıl içinde bu davayı açarak ödediği parayı geri isteyebilir.
İcra ve İflas Kanunu, takip sürecinin sağlıklı işlemesini sağlamak amacıyla bazı eylemleri suç olarak tanımlamış ve bu suçlara bakmak üzere İcra Ceza Mahkemelerini görevlendirmiştir.Bu suçların en yaygın olanı “taahhüdü ihlal”dir. Borçlunun, icra dairesinde alacaklının varlığında, borcunu belirli tarihlerde ödeyeceğine dair verdiği sözü (taahhüdü) geçerli bir mazereti olmaksızın yerine getirmemesi halinde, alacaklının şikayeti üzerine 3 aya kadar tazyik hapsi ile cezalandırılabilir. Mal beyanında bulunmamak, gerçeğe aykırı beyanda bulunmak ve alacaklıyı zarara sokmak kastıyla malvarlığını eksiltmek de bu mahkemelerin görev alanına giren diğer suçlardandır.
Alacak veya borç ilişkisinden kaynaklanan bir uyuşmazlıkta, “Adana en iyi icra avukatı” arayışı doğaldır. Ancak “en iyi” avukat, subjektif bir kavram olup, sizin davanız için “en doğru” avukatı bulmak esastır. İcra ve İflas Hukuku’nun teknik yapısı, kısa ve hak düşürücü süreleri ve usul kurallarının katılığı göz önüne alındığında, avukat seçimi davanın kaderini doğrudan etkiler. Bu süreçte doğru avukatı seçerken şu kriterlere dikkat etmek gerekir:
Adana’da size en uygun avukatı bulmak için Adana Barosu avukatları isim listesi veya baro levhası Adana gibi kaynaklardan araştırma yapabilirsiniz. Ancak en doğru bilgiye ulaşmak ve doğrudan bir uzmanla görüşmek için adana avukatları telefon numaraları üzerinden hukuk bürolarıyla iletişime geçmek en etkili yöntemdir. YBS Hukuk | Adana Avukatlık Bürosu, icra ve iflas hukuku alanındaki tecrübesiyle, hem alacaklı hem de borçlu müvekkillerine şeffaf, stratejik ve sonuç odaklı bir danışmanlık hizmeti sunmaya hazırdır.
Görüldüğü üzere İcra ve İflas Hukuku, alacakların tahsilinden borçlunun korunmasına, haciz işlemlerinden özel dava türlerine kadar geniş ve son derece teknik bir alanı kapsamaktadır. Süreçlerin kanunla belirlenmiş katı sürelere tabi olması, usul hatalarının ciddi hak kayıplarına yol açması ve her adımın stratejik bir önem taşıması, bu alanda profesyonel hukuki desteği bir seçenekten öte bir zorunluluk haline getirmektedir. İster alacağını tahsil edemeyen bir alacaklı, ister haksız bir takiple karşı karşıya kalan bir borçlu olun, sürecin en başında atacağınız doğru adımlar, sonucun lehinize şekillenmesini sağlayacaktır.
Adana’da icra ve iflas hukuku alanında yaşadığınız sorunlar için YBS Hukuk | Adana Avukatlık Bürosu ile iletişime geçerek hukuki sürecinizi güvenle başlatabilir, haklarınızı koruyabilirsiniz.
