Bir yakının vefatı, mirasçıları derin bir kederin yanı sıra, çoğu zaman karmaşık ve yabancı olunan hukuki ve mali süreçlerle de karşı karşıya bırakır. Bu süreçlerin en önemli ve kaçınılmaz adımlarından biri, devlet tarafından alınan bir servet vergisi olan Veraset ve İntikal Vergisi’dir. Peki, veraset ne demektir? Hukuki anlamda veraset, bir kişinin ölümüyle mal varlığının, haklarının ve borçlarının yasal veya atanmış mirasçılarına geçmesidir. Bu geçişin mali bir sonucu olarak ortaya çıkan vergi yükümlülüğü, birçok mirasçı için kafa karıştırıcı olabilir. Mirasçılar tarafından sıkça sorulan “Veraset ve İntikal Vergisi Nedir? Nasıl Hesaplanır?” sorusu da bu aşamada önem arz eder.
Neyse ki, dijitalleşen dünya sayesinde artık veraset ve intikal işlemleri kolaylaşıyor. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın sunduğu online hizmetler, beyanname verme gibi adımları basitleştirse de, verginin temel mantığını, nasıl hesaplandığını ve hangi yasal süreçlere tabi olduğunu bilmek, hak kayıplarını önlemek ve yasal sorumlulukları eksiksiz yerine getirmek için hayati önem taşır. Bu yazımız veraset ve intikal vergisi nedir? sorusuna en net ve güncel yanıtları vermek, 2025 yılına özel oranlar ve istisnalarla vergi hesaplama sürecini aydınlatmak ve tüm veraset işlemleri boyunca size yol göstermek amacıyla hazırlanmıştır.
Veraset ve İntikal Vergisi Nedir?
Veraset ve intikal vergisi nedir? sorusunun en temel yanıtı, 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’nda (VİVK) yer almaktadır. Bu kanuna göre vergi, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına ait olan veya Türkiye sınırları içinde bulunan malların, bir kişiden diğer bir kişiye karşılıksız (ivazsız) olarak geçmesi durumunda alınan bir servet vergisidir.
Bu verginin iki temel kaynağı vardır:
- Veraset Yoluyla İntikal: Bir kişinin vefatı üzerine mal varlığının (tereke) mirasçılarına geçmesi durumudur. Miras, vasiyetname veya miras sözleşmesi gibi ölüme bağlı tasarruflar bu kapsama girer.
- İvazsız (Karşılıksız) İntikal: Kişiler hayattayken yapılan ve karşılığında herhangi bir bedel alınmayan devirlerdir. Hibe, bağış, piyango veya çekilişlerden kazanılan ikramiyeler bu tür intikallere en yaygın örneklerdir.
Bu verginin mükellefi, veraset veya ivazsız intikal yoluyla mal edinen gerçek veya tüzel kişidir.Yani, mirası alan mirasçılar veya kendisine bağış yapılan kişi, bu verginin ödenmesinden sorumludur. Bu mirasçıların “Veraset ve İntikal Vergisi Nedir?” sorusunu sormaları ise kaçınılmazdır.
Veraset Ve İntikal Vergisi Nedir? Sorusunun Cevabında Veraset İlamı
Veraset ve intikal vergisi sürecini başlatabilmek ve miras kalan mallar üzerinde herhangi bir işlem yapabilmek için atılması gereken ilk ve en temel adım, veraset ilamı (mirasçılık belgesi) almaktır.
Veraset İlamı Ne Demek?
Hukuki dilde “mirasçılık belgesi” olarak da bilinen veraset ilamı, bir kişinin vefatının ardından kimlerin yasal veya atanmış mirasçı olduğunu ve bu mirasçıların mirastan hangi oranlarda pay alacaklarını resmi olarak kanıtlayan bir belgedir. Bu belge, mirasçılık hakkını yaratmaz; zira miras hakkı ölümle birlikte kendiliğinden doğar. Veraset ilamı, bu var olan hakkı resmi makamlar nezdinde ispatlamaya yarar. Veraset ve İntikal Vergisi Nedir sorusunun cevabını arayan vatandaşlarımızın sorusuna en kapsamlı yanıtı verebilmek için, bu süreci de izah etmemiz gerekmiştir.
Veraset İlamı Ne İşe Yarar?
Veraset ilamı ne işe yarar sorusunun cevabı, belgenin miras sürecindeki kilit rolünde saklıdır. Bu belge olmadan mirasçılar, vefat eden kişiye ait olan;
- Taşınmazların (ev, arsa, dükkan vb.) tapu devrini yapamazlar.
- Bankalardaki mevduat hesaplarını kapatamaz veya parayı çekemezler.
- Araçların tescilini kendi üzerlerine alamaz veya satamazlar.
- Şirket hisselerini devralamazlar.
- Veraset ve intikal vergisi beyannamesi veremezler.
Kısacası, veraset ilamı, mirasçıların tereke üzerindeki tüm yasal ve mali işlemleri yapabilmeleri için zorunlu bir anahtar niteliğindedir.
Veraset İlamı Kaç Günde Çıkar?
Veraset ilamı kaç günde çıkar sorusunun yanıtı, belgenin nereden talep edildiğine göre değişir. Eğer miras durumunda bir karmaşıklık yoksa (vasiyetname, yabancı mirasçı vb.), noterden aynı gün içinde, genellikle 15-30 dakika gibi kısa bir sürede alınabilir. Ancak noterlerin yetkili olmadığı durumlarda zorunlu olarak başvurulan Sulh Hukuk Mahkemesi’nde bu süreç, mahkemenin iş yoğunluğuna ve sürecin karmaşıklığına bağlı olarak birkaç haftadan birkaç aya kadar uzayabilmektedir. Veraset ve İntikal Vergisi Nedir sorusunun cevabını arayan vatandaşlarımızın sorusuna en kapsamlı yanıtı verebilmek için, bu süreci de izah etmemiz gerekmiştir.
Adım Adım Veraset ve İntikal Vergisi Hesaplama (2025)
Veraset ve intikal vergisi hesaplama işlemi, mirasçılar için en kritik aşamadır. Bu hesaplama, belirli adımların sırayla takip edilmesiyle yapılır. Süreç, terekenin toplam değerinin belirlenmesi, yasal indirimlerin ve istisnaların düşülmesi ve kalan tutara vergi tarifesinin uygulanması şeklinde işler.
- Veraset ve İntikal Vergisi Hesaplamasında Terekenin Değerinin Tespiti: İlk olarak, miras kalan tüm mal varlıklarının (taşınmazlar, araçlar, banka hesapları, hisse senetleri, alacaklar vb.) ölüm tarihindeki değerleri belirlenir. Bu değerler, ilgili kurumlardan alınan resmi belgelerle (belediyeden rayiç bedel, sigorta şirketinden kasko değeri, bankadan hesap dökümü vb.) tespit edilir.
- Veraset ve İntikal Vergisi Hesaplamasında Borç ve Masrafların Düşülmesi: Murisin belgelendirilebilen borçları ve cenaze masrafları gibi giderler, tespit edilen toplam mal varlığı değerinden düşülür.
- Veraset ve İntikal Vergisi Hesaplamasında Safi Terekenin Bulunması: Borçlar düşüldükten sonra kalan net tutar, “safi tereke” olarak adlandırılır.
- Veraset ve İntikal Vergisi Hesaplamasında Mirasçı Paylarının Hesaplanması: Safi tereke, veraset ilamında belirtilen pay oranlarına göre mirasçılar arasında paylaştırılır.
- Veraset ve İntikal Vergisi Hesaplamasında İstisnaların Düşülmesi: Her bir mirasçının payından, kanunda belirtilen ve her yıl güncellenen istisna tutarları düşülür.
- Veraset ve İntikal Vergisi Hesaplamasında Vergi Matrahının Bulunması: İstisna tutarı düşüldükten sonra kalan miktar, verginin hesaplanacağı “vergi matrahı”dır.
- Veraset ve İntikal Vergisi Hesaplamasında Vergi Tarifesinin Uygulanması: Bulunan vergi matrahına, kanunda belirtilen artan oranlı vergi tarifesi uygulanarak her bir mirasçının ödeyeceği vergi tutarı hesaplanır.
Veraset ve İntikal Vergisi Nedir Sorusunun Cevabında 2025 Yılı Veraset ve İntikal Vergisi İstisnaları ve Tarifesi
Vergi hesaplamasında en önemli iki unsur, her yıl Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından güncellenen istisna tutarları ve vergi tarifesidir. 30 Aralık 2024 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 56 Seri No.lu Genel Tebliğ ile 2025 yılı için geçerli olan tutarlar belirlenmiştir.
Tablo 2025 Yılı Veraset ve İntikal Vergisi İstisna Tutarları
| İstisna Türü | 2025 Yılı İstisna Tutarı (TL) |
| Eş ve çocuklar (evlatlıklar dahil) için kişi başı | 2.316.628 TL |
| Çocuk yoksa, sadece sağ kalan eş için | 4.636.103 TL |
| İvazsız intikaller (bağış, hibe vb.) | 53.339 TL |
| Yarışma ve çekiliş ikramiyeleri | 53.339 TL |
Tablo 2025 Yılı Veraset ve İntikal Vergisi Tarifesi
| Vergi Matrahı (İstisna Sonrası Tutar) | Veraset Yoluyla İntikallerde Oran (%) | İvazsız İntikallerde (Bağış vb.) Oran (%) |
| İlk 2.400.000 TL için | 1% | 10% |
| Sonraki 5.700.000 TL için | 3% | 15% |
| Sonraki 12.000.000 TL için | 5% | 20% |
| Sonraki 24.000.000 TL için | 7% | 25% |
| 44.100.000 TL’yi aşan kısım için | 10% | 30% |
Veraset ve İntikal Vergi Dairesi İşlemleri
Vergi hesaplaması yapıldıktan sonra, mirasçıların beyanname verme ve ödeme yükümlülüklerini yerine getirmeleri gerekir. Bu işlemler, murisin son ikametgahının bağlı olduğu veraset ve intikal vergi dairesi nezdinde yürütülür. Veraset ve İntikal Vergisi Nedir sorusunun cevabını arayan vatandaşlarımızın sorusuna en kapsamlı yanıtı verebilmek için, bu süreci de izah etmemiz gerekmiştir.
Beyanname, vergi dairelerinden temin edilebileceği gibi, günümüzde en pratik yöntem olan Gelir İdaresi Başkanlığı’nın İnteraktif Vergi Dairesi (ivd.gib.gov.tr) portalı üzerinden elektronik olarak da verilebilir. Beyannameye, veraset ilamı, mal varlıklarının değerini gösteren belgeler (rayiç bedel yazısı, tapu fotokopisi, banka yazısı vb.) eklenmelidir.
Vergi, tahakkuk tarihinden itibaren 3 yıl içinde, her yıl Mayıs ve Kasım aylarında olmak üzere toplam 6 eşit taksitte ödenebilir.
7338 Sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu
Madde 1 – Verginin Konusu:
“Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde bulunan şahıslara ait mallar ile Türkiye’de bulunan malların veraset tarikiyle veya her hangi bir suretle olursa olsun ivazsız bir tarzda bir şahıstan diğer şahsa intikali Veraset ve İntikal Vergisine tabidir.
Bu vergi, Türk tabiiyetinde bulunan şahısların ecnebi memleketlerde, aynı yollardan iktisap ettikleri malları da kapsar.
Türkiye Cumhuriyeti tabiiyetindeki bir şahsın Türkiye hudutları dışında bulunan malını veraset yoluyla veya sair suretle ivazsız bir tarzda iktisap eden ve Türkiye’de ikametgâhı olmayan yabancı şahıs bu vergi ile mükellef tutulmaz.”
Veraset İntikal Vergisi Kaldırıldı mı?
Kamuoyunda sıkça dile getirilen ve kafa karışıklığına neden olan bir soru da “veraset intikal vergisi kaldırıldı mı?” sorusudur. Bu sorunun cevabı kesin ve nettir: Hayır, veraset ve intikal vergisi kaldırılmamıştır. Bu vergi türü, Türk vergi sisteminin bir parçası olarak yürürlüktedir. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın her yıl yeniden değerleme oranına göre vergi tarifelerini ve istisna tutarlarını güncelleyerek Resmi Gazete’de yayımlaması, bu verginin aktif olarak uygulandığının en somut kanıtıdır. 2025 yılı için geçerli olan 56 Seri No.lu Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu Genel Tebliği de bu durumu teyit etmektedir.
Yasal Uyarı: Bu yazı genel bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, hukuki danışmanlık niteliği taşımaz. Yazılarımız düzenli aralıklarla kontrol ediliyor olsa da; Her gün değişen içtihatlar neticesinde yazımızın güncelliği de garanti edilememektedir. Her somut olay kendi özel koşullarına göre değerlendirilmelidir. Hak kayıpları yaşamamak için profesyonel hukuki yardım almanız tavsiye edilir.
Veraset ve İntikal Vergisi Nedir Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Veraset ve intikal vergisi nedir?
Veraset ve intikal vergisi, 7338 sayılı kanunla düzenlenen bir servet vergisidir. Bir kişinin vefatıyla mallarının mirasçılarına geçmesi (veraset) veya kişiler hayattayken yapılan bağış, hibe gibi karşılıksız devirler (ivazsız intikal) sonucu mal edinen kişilerden alınır. Verginin konusu, bu yollarla elde edilen menkul ve gayrimenkul mallar ile diğer tüm hak ve alacaklardır. Mükellefi ise bu malları edinen mirasçı veya lehine bağış yapılan kişidir. Bu vergi, servet transferini vergilendirerek kamu geliri elde etmeyi ve servet dağılımında bir denge unsuru oluşturmayı amaçlar.
Veraset ilamı ne demek?
Veraset ilamı ne demek sorusunun cevabı, bu belgenin hukuki kimliğinde yatar. Diğer adıyla mirasçılık belgesi olan veraset ilamı, bir kişinin vefat etmesi üzerine, yasalara göre kimlerin mirasçı olduğunu ve bu mirasçıların mirastan ne kadar pay alacaklarını gösteren, noter veya Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından verilen resmi bir belgedir. Bu belge, mirasçıların kimliğini ve hak sahipliğini üçüncü kişilere ve resmi kurumlara karşı ispat etmelerini sağlar. Mirasın varlığını değil, mirasçılık sıfatını ve pay oranlarını tespit edici bir niteliğe sahiptir.
Veraset ilamı ne işe yarar?
Veraset ilamı ne işe yarar sorusu, miras sürecinin pratik adımlarıyla doğrudan ilişkilidir. Bu belge, mirasçıların, vefat eden kişiye ait mal varlığı üzerinde yasal işlem yapabilmeleri için bir anahtar görevi görür. Örneğin, bankadaki parayı çekmek, tapudaki evi veya arsayı devralmak, aracı satmak veya tescil ettirmek, şirket hisselerini üzerlerine almak gibi tüm resmi intikal işlemleri için veraset ilamının ilgili kuruma ibraz edilmesi zorunludur. Ayrıca, veraset ve intikal vergisi beyannamesi vermek için de bu belgeye ihtiyaç duyulur. Kısacası, mirasçıların haklarını kullanabilmelerinin ön koşuludur.
Veraset ilamı kaç günde çıkar?
Veraset ilamı kaç günde çıkar sorusunun yanıtı, başvurulan makama göre farklılık gösterir. En hızlı yöntem noterdir. Eğer miras durumunda vasiyetname, yabancı uyruklu mirasçı veya soybağına ilişkin bir sorun gibi karmaşık bir durum yoksa, herhangi bir notere yapılan başvuru ile veraset ilamı aynı gün içinde, genellikle 15 ila 30 dakika arasında alınabilir. Ancak, bu tür karmaşık durumların varlığında noterler yetkisizdir ve başvuru Sulh Hukuk Mahkemesi’ne yapılmalıdır. Mahkeme süreci ise dosyanın incelenmesi ve mahkemenin iş yoğunluğuna bağlı olarak birkaç günden birkaç haftaya, hatta bazen bir kaç aya kadar sürebilir.
Veraset intikal vergisi kaldırıldı mı?
Hayır, bu konuda kamuoyunda yaygın bir yanılgı olmasına rağmen veraset intikal vergisi kaldırılmamıştır. Bu vergi, Türk vergi sisteminin bir parçası olarak aktif bir şekilde uygulanmaya devam etmektedir. Hazine ve Maliye Bakanlığı, her yıl yeniden değerleme oranına göre vergi tarifesini ve istisna tutarlarını güncellemekte ve bu güncellemeler Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmektedir. 2025 yılı için de güncel oranlar ve istisnalar belirlenmiş olup, mirasçıların bu vergiyi yasal süreler içinde beyan edip ödemeleri yasal bir zorunluluktur.
Veraset ve intikal vergisi beyannamesi ne zaman verilir?
Veraset ve intikal vergisi beyannamesi için kanunla belirlenmiş katı süreler vardır. Veraset yoluyla olan intikallerde, eğer ölüm Türkiye’de gerçekleşmiş ve mirasçılar Türkiye’de ise, ölüm tarihini takip eden dört ay içinde beyanname verilmelidir. Eğer mirasçılar yurt dışında ise bu süre altı aydır. Gaiplik durumunda ise, gaiplik kararının ölüm siciline işlendiği tarihi takip eden bir ay içinde beyanname verilmelidir. Bu sürelerin kaçırılması, vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi gibi ek mali yükümlülükler doğurur.
Veraset ve intikal vergisi nereye ödenir?
Veraset ve intikal vergisi, beyannamenin verildiği vergi dairesine bağlı olan anlaşmalı bankalar aracılığıyla ödenebilir. Ayrıca Gelir İdaresi Başkanlığı’nın İnteraktif Vergi Dairesi (ivd.gib.gov.tr) internet sitesi veya GİB Mobil uygulaması üzerinden de anlaşmalı bankaların kredi kartları veya banka kartları ile online olarak ödeme yapmak mümkündür. Ödeme, vergi dairesi veznelerinden veya PTT şubelerinden de gerçekleştirilebilir.
Miras kalan evin vergisi nasıl hesaplanır?
Miras kalan bir evin vergisi hesaplanırken öncelikle evin ölüm tarihindeki emlak vergisine esas değeri (rayiç bedeli) ilgili belediyeden öğrenilir. Bu değer, terekenin toplam değerine eklenir. Daha sonra her bir mirasçının payına düşen değer hesaplanır. Bu değerden, o mirasçı için geçerli olan 2025 yılı istisna tutarı (örneğin eş ve çocuklar için 2.316.628 TL) düşülür. Kalan tutar vergi matrahını oluşturur ve bu matrah üzerinden 2025 yılı vergi tarifesindeki kademeli oranlar (%1’den başlayarak) uygulanarak ödenecek vergi bulunur.
Miras kalan arabanın vergisi nasıl hesaplanır?
Miras kalan bir aracın vergisi için öncelikle aracın ölüm tarihindeki kasko değeri tespit edilir. Bu değer, Türkiye Sigorta Birliği’nin web sitesinden veya sigorta şirketlerinden alınabilir. Bu kasko değeri, veraset beyannamesine dahil edilir. Tıpkı evde olduğu gibi, aracın değerinden mirasçının payına düşen kısımdan yasal istisna tutarı düşülür ve kalan miktar üzerinden vergi tarifesi uygulanarak ödenecek vergi hesaplanır. Araç devir işlemleri için bu verginin ödenip “ilişik kesme belgesi” alınması şarttır.
Bağış veya hibe yoluyla edinilen mallarda vergi süreci nasıl işler?
Bağış veya hibe gibi karşılıksız (ivazsız) intikallerde, malı edinen kişi, edindiği malı hukuken iktisap ettiği tarihi izleyen bir ay içinde beyanname vermek zorundadır. Hesaplama yapılırken, 2025 yılı için belirlenen 53.339 TL’lik ivazsız intikal istisnası düşülür. Kalan tutar üzerinden, veraset yoluyla intikallere göre daha yüksek oranlar içeren ivazsız intikal tarifesi (%10’dan başlayarak) uygulanır. Ancak, bir kişiye anne, baba, eş ve çocuklarından yapılan ivazsız intikallerde bu oranların yarısı uygulanır.
Vergi borcu ödenmeden tapu veya araç devri yapılabilir mi?
Hayır, yapılamaz. Miras kalan bir taşınmazın tapuda mirasçılar adına tescil edilebilmesi veya bir aracın noterden devrinin yapılabilmesi için, ilgili mal varlığına isabet eden veraset ve intikal vergisinin ödenmiş olması ve ilgili vergi dairesinden “ilişiği yoktur” yazısının alınması zorunludur. Bu belge olmadan tapu müdürlükleri ve noterler devir işlemini gerçekleştirmezler. Bu kural, vergi alacağının güvence altına alınması amacıyla konulmuştur.
Mirasçılardan biri vergi borcunu ödemezse ne olur?
Veraset ve intikal vergisinde mirasçılar, kendilerine düşen miras payı oranında vergiden şahsen sorumludur. Ancak, vergi dairesi, verginin tamamından tüm mirasçıları müteselsilen (zincirleme) sorumlu tutabilir. Yani, bir mirasçı kendi payına düşen vergiyi ödemezse, vergi dairesi bu borcu diğer mirasçılardan talep edebilir. Borcunu ödeyen mirasçı, ödemeyen mirasçıya karşı rücu (geri dönme) hakkını kullanarak ödediği fazla kısmı ondan talep edebilir.
Vergi beyannamesi için avukat tutmak zorunlu mu?
Hayır, veraset ve intikal vergisi beyannamesi vermek için avukat veya mali müşavir tutmak yasal bir zorunluluk değildir. Mirasçılar, süreci kendileri takip ederek beyannamelerini hazırlayıp verebilirler. Ancak, terekenin karmaşık olması (çok sayıda mal varlığı, şirket hisseleri, yurtdışı varlıklar vb.), mirasçılar arasında anlaşmazlık bulunması veya yasal prosedürlere hakim olunmaması gibi durumlarda, bir uzmandan destek almak, hatalı beyanları, olası cezaları ve hak kayıplarını önlemek açısından faydalı olacaktır.
Veraset ne demektir?
Hukuki bir terim olan veraset ne demektir sorusunun yanıtı, mirasın bir bütün olarak devridir. Daha geniş anlamda, bir kişinin ölümüyle birlikte para ile ölçülebilen tüm hak ve borçlarının, yani mal varlığının (tereke), kanunda belirtilen veya kendisinin atadığı mirasçılarına yasa gereği geçmesini ifade eder. Bu geçiş, ölüm anında kendiliğinden gerçekleşir ve mirasçıların bu durumu ayrıca kabul etmesine gerek kalmaz. Veraset, sadece malları değil, borçları da kapsayan bir “külli halefiyet” ilkesine dayanır.
Veraset işlemleri nedir?
Veraset işlemleri nedir sorusu, bir mirasın hukuken ve resmen mirasçılara devredilmesi için yapılması gereken tüm prosedürleri kapsar. Bu süreç genel olarak şu adımlardan oluşur: Ölüm belgesinin alınması, veraset ilamının (mirasçılık belgesi) noter veya mahkemeden çıkarılması, terekenin (tüm mal varlığı ve borçların) tespit edilmesi, Veraset ve İntikal Vergisi Beyannamesi’nin hazırlanıp ilgili vergi dairesine sunulması, hesaplanan verginin ödenmesi ve son olarak tapu, araç, banka hesabı gibi varlıkların intikal (tescil) işlemlerinin yapılmasıdır.
