Mala Zarar Verme Suçu

Mala Zarar Verme Suçu ve Cezası (TCK 151 & 152)

Toplumsal yaşamın en temel yapı taşlarından biri “mülkiyet hakkına” saygıdır. Kişilerin sahip olduğu taşınır ve taşınmaz mallar, hukukun güvencesi altındadır. Ancak ne yazık ki, bu güvenceye rağmen mülkiyet hakkına yönelik en yaygın saldırılardan biri Mala Zarar Verme Suçu olarak karşımıza çıkar. Bir arabanın kasten çizilmesi, bir konutun camlarının kırılması veya bir tarladaki ekinin sökülmesi gibi günlük hayatta sıkça rastlanabilen bu eylemler, Türk Ceza Kanunu (TCK) kapsamında suç olarak düzenlenmektedir. Bu nedenle sıklıkla karşılaşılan bu eylemlere karşılık gelen “Mala Zarar Verme Suçu” merak edilmektedir.

Bu yazımızda, Mala Zarar Verme Suçu nedir, hangi eylemler bu suçu oluşturur, suçun basit ve nitelikli halleri arasındaki farklar nelerdir, kasten mala zarar vermenin cezası ne kadardır ve yargılama süreci nasıl işler gibi temel sorular, güncel Yargıtay kararları ve kanun maddeleri ışığında detaylıca incelenecektir.

Mala Zarar Verme Suçu Nedir? (TCK m. 151)

Mala Zarar Verme Suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 151. ve 152. maddelerinde, “Malvarlığına Karşı Suçlar” bölümünde düzenlenmiştir. Kanunun en temel tanımına göre bu suç, başkasına ait taşınır veya taşınmaz bir malı kasten ve hukuka aykırı olarak kısmen veya tamamen yıkan, tahrip eden, yok eden, bozan, kullanılamaz hale getiren veya kirleten kişinin eylemini ifade etmektedir. Bu suçla korunması amaçlanan en temel hukuki değer, kişilerin mülkiyet hakkıdır. Eylemin sonucunda mağdurun malvarlığında bir azalma meydana gelmekte ve malın suçtan önceki haline getirilmesi imkanı da kalmamaktadır.

Suçun konusu, başkasına ait olan ve ekonomik bir değer taşıyan taşınır veya taşınmaz bir maldır.  Ancak Yargıtay, ekonomik değeri olmasa dahi manevi değeri olan eşyaların da bu suçun konusunu oluşturabileceğini kabul etmektedir. Failin kendi malına veya sahipsiz bir mala zarar vermesi bu suçu oluşturmaz. Ancak, paylı mülkiyete (hisseli) konu olan bir malda, diğer paydaşların hakkını ihlal edecek şekilde zarar verilmesi halinde mala zarar verme suçu oluşabilmektedir. 

Mala Zarar Verme Suçunun Unsurları

Bir eylemin Mala Zarar Verme Suçu olarak nitelendirilebilmesi için kanunda belirtilen maddi ve manevi unsurların bir arada bulunması gerekmektedir.

Mala Zarar Verme Suçunun Maddi Unsuru: Hangi Eylemler Mala Zarar Verme Suçunu Oluşturur?

TCK’nın 151. maddesi, suçu oluşturan eylemleri seçimlik hareketli olarak saymıştır. Bu sebepten , aşağıda belirtilen eylemlerden herhangi birinin işlenmesi suçun unsurlarının oluşması için yeterlidir

• Yıkmak: Genellikle taşınmaz mallar için geçerli olan bu eylem, malın bir daha kullanılamayacak duruma getirilmesidir. Örneğin, bir bahçe duvarının veya çitinin yıkılması.
• Tahrip Etmek: Malın özüne dokunarak ciddi şekilde hasar vermek anlamına gelir.
• Yok Etmek: Malın maddi varlığını tamamen ortadan kaldırmaktır. Bir belgenin yakılarak kül edilmesi gibi.
• Bozmak: Malın, amacına uygun olarak kullanılma fonksiyonunu ortadan kaldırmaktır. Bir elektronik cihazın çalışmaz hale getirilmesi bu kapsama girer.
• Kullanılamaz Hale Getirmek: Malın özü bozulmasa da, amacına uygun kullanımının engellenmesidir.
• Kirletmek: Malın değerinde veya kullanılabilirliğinde azalmaya neden olacak şekilde kirletilmesidir. Örneğin, bir aracın üzerine boya dökmek veya bir evin duvarına sprey boya ile yazı yazmak  bu suçu oluşturur.  Ancak Yargıtay, kirletmenin basit bir temizlikle giderilemeyecek, belli bir ağırlığa ulaşmış olması gerektiğini defaatle belirtmektedir. 

Mala Zarar Verme Suçunun Manevi Unsuru: Kastın Varlığı

Mala Zarar Verme Suçu, ancak kasten işlenebilen bir suçtur. Bu suçun oluşabilmesi için; Failin, zarar verdiği malın başkasına ait olduğunu bilmesi ve zarara yol açan eylemi bilerek ve isteyerek gerçekleştirmesi gerekir. Bu suçun taksirle, yani dikkatsizlik veya özensizlik sonucu işlenmesi mümkün değildir. Örneğin, trafik kazası sonucu istemeden başka bir araca hasar veren sürücü, ceza hukuku anlamında mala zarar verme suçuyla isnat edilemeyecek; borçlar hukuku kapsamında bir tazminat sorumluluğuyla karşı karşıya kalacaktır. Suçun oluşması için failin özel bir zarar verme amacı (saik) taşıması aranmaz, genel kast yeterlidir.

Mala Zarar Verme Suçu Cezası (Basit Hal ve Nitelikli Haller)

Kanun, suçun işleniş biçimine ve zarar verilen malın niteliğine göre farklı cezalar öngörmüştür. Bu nedenle mala zarar verme suçu cezası, basit ve nitelikli hal olmak üzere iki ana başlıkta incelenmelidir.

Basit Halde Kasten Mala Zarar Vermenin Cezası (TCK 151)

Suçun TCK 151. maddede düzenlenen temel şekli, özel mülkiyete ait bir mala karşı işlenen ve nitelikli haller kapsamına girmeyen eylemleri kapsar. Bu durumda kasten mala zarar vermenin cezası, mağdurun şikayeti üzerine, dört aydan üç yıla kadar hapis veya adlî para cezasıdır. Hakim, somut olayın özelliklerine göre bu iki yaptırımdan birini tercih etmek durumundadır; hem adli para cezasına hem de hapis cezasına hükmedemez. 

Kasten Mala Zarar Verme Suçunun Nitelikli Halleri ve Cezaları (TCK 152)

TCK’nın 152. maddesi, suçun daha ağır cezayı gerektiren nitelikli hallerini düzenlemektedir. Bu hallerde ceza artırılmakta; adli para cezası seçeneği de ortadan kaldırılarak sadece hapis cezası öngörülmektedir.

• Cezayı Ağırlaştıran Haller (TCK 152/1): Suçun; kamu kurumlarına ait veya kamu hizmetine tahsis edilmiş eşya, yangın veya sel gibi felaketlere karşı korunmaya ayrılmış tesisler, dikili ağaç veya fidanlar, sulama veya içme suyu tesisleri, siyasi parti veya sendika binaları gibi özel nitelikteki mallara karşı işlenmesi durumunda faile bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası verilir. Kamu malına zarar verme, bu kapsamdaki en yaygın nitelikli haldir.
• Daha Ağır Nitelikli Haller (TCK 152/2): Eylemin; yakarak, yakıcı veya patlayıcı madde kullanarak, toprak kayması, çığ veya sele neden olmak suretiyle ya da nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanarak işlenmesi halinde, verilecek ceza bir katına kadar artırılır. 
• Kamu Hizmetinin Aksaması (TCK 152/3): Mala zarar verme eylemi sonucunda haberleşme, enerji, demiryolu veya havayolu gibi bir kamu hizmeti geçici de olsa aksarsa, verilecek ceza yarısından iki katına kadar artırılır.

Mala Zarar Verme Suçu Şikayete Tabi Mi? (Soruşturma ve Uzlaşma)

Mala zarar verme suçu şikayete tabi mi sorusu, soruşturma sürecinin başlaması açısından en kritik sorulardan biridir. Cevap, suçun basit mi yoksa nitelikli mi olduğuna göre değişmektedir.

Mala Zarar Verme Suçunda Cezayı Etkileyen Özel Durumlar

Yargılama sırasında meydana gelen bazı özel durumlar, verilecek cezanın miktarını doğrudan etkileyebilmekte; dosyanın seyrini değiştirebilmektedir.

Etkin Pişmanlık (TCK m. 168) ile Ceza İndirimi

Etkin pişmanlık, failin suçu işledikten sonra pişmanlık göstererek mağdurun zararını gidermesi halinde cezasında indirim yapılmasını sağlayan bir kurumdur.

• Fail, soruşturma başlamadan önce mağdurun zararını tamamen karşılarsa, verilecek cezanın üçte ikisine kadarı indirilir. 
• Zarar, dava açıldıktan sonra fakat hüküm verilmeden önce (kovuşturma aşamasında) tamamen karşılanırsa, verilecek cezada yarısına kadar indirim yapılır.
• Zararın kısmen giderilmesi halinde ise, etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanabilmesi için mağdurun rızası aranır.

Mala Zarar Verme Suçunun Aile Bireyleri Arasında İşlenmesi: Şahsi Cezasızlık ve İndirim (TCK m. 167)

Kanun, suçun belirli akrabalar arasında işlenmesi halinde şahsi cezasızlık veya ceza indirimi sebepleri öngörmüştür.

• Cezaya Hükmolunmayan Haller: Suçun, haklarında ayrılık kararı verilmemiş eşlerden birinin, üstsoy veya altsoyun (anne, baba, çocuk, torun), evlat edinen veya evlatlığın ya da aynı konutta yaşayan kardeşin zararına işlenmesi halinde faile ceza verilmez.
• Cezada İndirim Yapılan Haller: Suçun, haklarında ayrılık kararı verilmiş eşin, aynı konutta yaşamayan kardeşin veya aynı konutta yaşayan amca, dayı, hala, teyze, yeğen gibi ikinci derece kayın hısımlarının zararına işlenmesi halinde ise şikayet üzerine verilecek ceza yarısı oranında indirilir.

Mala Zarar Verme Suçu Para Cezası Ne Kadar?

Mala zarar verme suçu para cezası ne kadar sorusu, özellikle suçun basit haliyle yargılanan kişiler için önemlidir. Adli para cezası, hapis cezasına alternatif veya bazen onunla birlikte uygulanan bir yaptırım türüdür.

• Basit Halde (TCK 151): Hakim, 4 aydan 3 yıla kadar hapis cezası yerine adli para cezasına hükmedebilir.
• Nitelikli Hallerde (TCK 152): Suçun nitelikli hallerinde kanun doğrudan hapis cezası öngördüğü için, hakimin doğrudan adli para cezası verme seçeneği yoktur. Ancak, hükmedilen hapis cezasının (genellikle 1 yıl veya altı) kanuni şartlar oluştuğunda adli para cezasına çevrilmesi mümkündür.

Adli para cezasının miktarı, önce gün olarak belirlenir. Sonra, kişinin ekonomik ve sosyal durumu göz önünde bulundurularak her bir gün için bir miktar takdir edilir. Bu miktarla günün çarpımı, ödenecek toplam adli para cezasını ortaya çıkarır.

Mala Zarar Verme Suçuyla İlgili Yürütülen Soruşturma ve/veya Kovuşturmalarda Avukatın Önemi

İzah ettiğimiz üzere, mala zarar verme suçu tck maddelerinde detaylıca düzenlenmiş, basit ve nitelikli halleri, şikayet, uzlaşma, etkin pişmanlık gibi birçok teknik detayı barındıran bir suç tipidir. Suçun unsurlarının doğru tespiti, delillerin hukuka uygun şekilde değerlendirilmesi, lehe olan hükümlerin (etkin pişmanlık, şahsi cezasızlık vb.) uygulanmasının talep edilmesi ve savunma stratejisinin doğru kurulması, yargılamanın sonucu üzerinde doğrudan etkilidir. Bu karmaşık süreçte hak kaybı yaşamamak adına profesyonel hukuki destek almak kritik önem taşımaktadır. Halk arasında sıkça “Adana en iyi ceza avukatı” gibi terimlerle bir arayış olsa da, asıl önemli olan, konuya hakim ve müvekkilinin haklarını titizlikle savunacak bir Adana Ceza Avukatı ile çalışmaktır. Nitekim tck mala zarar verme suçlamasıyla karşı karşıya kalındığında, deneyimli bir avukat, sürecin en başından itibaren müvekkilini doğru yönlendirerek adil bir yargılanma hakkının teminatı olacaktır.

Yasal Uyarı: Bu yazı genel bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, hukuki danışmanlık niteliği taşımaz. Yazılarımız düzenli aralıklarla kontrol ediliyor olsa da; Her gün değişen içtihatlar neticesinde yazımızın güncelliği de garanti edilememektedir. Her somut olay kendi özel koşullarına göre değerlendirilmelidir. Hak kayıpları yaşamamak için profesyonel hukuki yardım almanız tavsiye edilir.