İçindekiler
ToggleEvlilik, taraflara karşılıklı hak ve yükümlülükler getiren hukuki bir birliktir. Ancak zamanla bu birliğin devamı, eşlerden biri veya her ikisi için katlanılmaz bir hal alabilir. Eşlerin, boşanmanın kendisi veya boşanmaya bağlı velayet, nafaka, mal paylaşımı gibi sonuçları üzerinde uzlaşamaması durumunda, evliliğin sonlandırılması için mahkeme kararına ihtiyaç duyulur. İşte bu noktada, tarafların iddialarını ve savunmalarını delillerle ispatlamak zorunda olduğu, her aşaması hukuki bir mücadele gerektiren çekişmeli boşanma davası süreci başlar. Anlaşmalı boşanmanın aksine, bu dava türü, derin bir hukuki bilgi, sabır ve doğru bir strateji gerektiren karmaşık bir yolculuktur.
Bu yazımız; çekişmeli boşanma nedir sorusundan başlayarak, davanın hukuki temellerini oluşturan boşanma sebeplerini, dava sürecinin tüm aşamalarını, mali sonuçlarını ve bu zorlu süreçte haklarınızı nasıl koruyacağınızı Türk Medeni Kanunu (TMK) ve güncel Yargıtay kararları ışığında detaylı bir şekilde izah etmek amacıyla yazılmıştır.
Çekişmeli Boşanma Davası Nedir ve Çekişmeli Boşanma Davasının Şartları Nelerdir?
Çekişmeli boşanma nedir sorusunun en temel yanıtı; eşlerden birinin boşanmak istemesine rağmen diğerinin bu karara katılmadığı veya her iki tarafın da boşanmayı kabul etmesine karşın, boşanmanın fer’i sonuçları olarak adlandırılan velayet, nafaka, maddi ve manevi tazminat ya da boşanmada mal paylaşımı gibi hayati konularda anlaşmaya varamadığı durumlarda açılan dava türüdür. Anlaşmalı boşanmadan farklı olarak,çekişmeli boşanma davası 1 yıl dolmadan dahi açılabilir; zira bu dava türü için kanun, evliliğin belirli bir süre devam etmiş olması şartını aramaz.
Bir çekişmeli boşanma davası açılabilmesinin temel şartı, davayı açan eşin (davacı), Türk Medeni Kanunu’nda sınırlı sayıda belirtilmiş olan boşanma sebeplerinden en az birinin varlığını mahkeme önünde iddia ve ispat etmesidir. Mahkeme, tarafların öne sürdüğü olayları (vakıaları), bu olayları destekleyen delilleri ve tanık beyanlarını bir bütün olarak değerlendirerek, evlilik birliğinin devamının taraflar için çekilmez hale gelip gelmediğine ve bu sonuca ulaşılmasında hangi tarafın ne oranda kusurlu olduğuna karar verir. Bu kusur tespiti, çekişmeli boşanma davasının sonucu ve özellikle tazminat ile nafaka gibi mali taleplerin akıbeti açısından belirleyici olacaktır.
Türk Medeni Kanunu’nda Düzenlenen Teknik Boşanma Sebepleri
Bir çekişmeli boşanma davası açabilmek için, davacının dilekçesini hukuken geçerli bir sebebe dayandırması zorunludur. TMK, bu sebepleri “özel boşanma sebepleri” ve “genel boşanma sebepleri” olarak iki ana başlık altında toplamıştır. Bu ayrım, ispat yükü ve hakimin takdir yetkisi açısından önemli farklar barındırır.
Çekişmeli Boşanma Davasında Özel Boşanma Sebepleri (TMK m. 161-165)
Kanunda özel olarak sayılan bu sebepler, gerçekleştiği takdirde boşanma için daha somut ve net bir zemin oluşturur. Bu sebepler kendi içinde “mutlak” ve “nisbi” olarak ikiye ayrılır.
1. Zina Nedeniyle Boşanma (Çekişmeli Boşanma Davası) (TMK m. 161)
Zina nedeniyle boşanma, evlilik birliğinin temelini oluşturan sadakat yükümlülüğünün en ağır şekilde ihlalidir ve kanun tarafından “mutlak” bir boşanma sebebi olarak kabul edilmiştir. Bu durum, zinanın varlığının ispatlanması halinde, hakimin bu durumun evlilik birliğini çekilmez hale getirip getirmediğini ayrıca araştırmasına gerek kalmadan boşanmaya karar vereceği anlamına gelir.
- Zine Nedeniyle Çekişmeli Boşanmanın Şartları: Zina, eşlerden birinin evlilik birliği devam ederken, karşı cinsten bir başkasıyla bilerek ve isteyerek cinsel ilişkiye girmesidir. Yargıtay, fiili ayrılık veya boşanma davası devam ederken dahi olsa, eşin bir başkasıyla karı-koca gibi yaşamaya başlamasını zina olarak kabul etmektedir.
- Zina Nedeniyle Çekişmeli Boşanma Davasında Hak Düşürücü Süre: Zina eylemini öğrenen eşin, bu öğrenme tarihinden itibaren 6 ay ve her halde zinanın üzerinden 5 yıl içinde dava açması gerekir. Bu süreler hak düşürücüdür, yani hakim tarafından re’sen dikkate alınır.
- Zina Nedeniyle Çekişmeli Boşanma Davasında Zinanın Affedilmesi: Aldatan eşi affeden tarafın, bu sebebe dayanarak dava açma hakkı ortadan kalkar. Af, açık bir beyanla olabileceği gibi, olayı öğrendikten sonra evlilik birliğine devam etme gibi örtülü davranışlarla da gerçekleşebilir.
- Zina Nedeniyle Çekişmeli Boşanma Davasında İspat: Zina genellikle gizli yapıldığından ispatı zordur. Ancak otel kayıtları, tanık beyanları, sosyal medya yazışmaları, fotoğraflar ve HTS kayıtları gibi delillerle ispatlanabilir.
2. Hayata Kast, Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış nedeniyle Çekişmeli Boşanma Davası (TMK m. 162)
Bu madde, üç farklı eylemi kapsayan bir diğer mutlak boşanma sebebidir. Bu eylemlerden birinin varlığının ispatı, boşanma kararı için yeterlidir.
- Hayata Kast: Eşlerden birinin diğerini öldürme kastıyla hareket etmesidir. Öldürmeye teşebbüs, intihara teşvik gibi eylemler bu kapsama girer.
- Pek Kötü Muamele: Eşin vücut bütünlüğüne veya ruh sağlığına yönelik ağır saldırılardır. Evi kilitleyip aç bırakmak, normal olmayan cinsel ilişkiye zorlamak, sürekli fiziksel şiddet uygulamak gibi davranışlar pek kötü muamele sayılır.
- Onur Kırıcı Davranış: Eşin şeref ve haysiyetine yönelik ağır saldırılardır. Ağır hakaretler, toplum içinde küçük düşürme, asılsız ve ağır ithamlarda bulunma (örneğin “bakire olmadığı” gerekçesiyle evden kovma) gibi eylemler onur kırıcı davranış olarak kabul edilir.
- Hak Düşürücü Süre ve Af: Zina sebebinde olduğu gibi, eylemi öğrenmeden itibaren 6 ay ve her halde eylemin üzerinden 5 yıllık hak düşürücü süreler burada da geçerlidir. Affeden tarafın dava hakkı yoktur.
3. Suç İşleme ve Haysiyetsiz Hayat Sürme nedeniyle Çekişmeli Boşanma Davası (TMK m. 163)
Bu madde, “nisbi” bir boşanma sebebidir. Yani, bu eylemlerin varlığına ek olarak, bu durumun diğer eş için ortak hayatı “çekilmez” hale getirdiğinin de ispatlanması gerekir.
- Küçük Düşürücü Suç İşleme: Eşlerden birinin, toplum nazarında utanç verici kabul edilen (hırsızlık, dolandırıcılık, cinsel suçlar vb.) bir suçu kasten işlemesidir. Suçun evlilik birliği içinde işlenmesi gerekir ve bu durumun diğer eş için birlikte yaşamayı imkansız kılması şarttır.
- Haysiyetsiz Hayat Sürme: Toplumun ahlak anlayışına aykırı, süreklilik arz eden bir yaşam tarzını benimsemektir. Kumarbazlık, alkol veya uyuşturucu bağımlılığı, randevu evi işletmek gibi davranışlar Yargıtay tarafından haysiyetsiz hayat sürme olarak kabul edilmektedir. Bu davranışın tek seferlik değil, bir yaşam biçimi haline gelmiş olması aranır.
- Çekilmezlik Şartı: Her iki durumda da davacı eş, bu eylemler nedeniyle artık diğer eşle birlikte yaşamasının kendisinden beklenemeyeceğini ispatlamalıdır.
- Süre: Bu sebebe dayalı dava açmak için kanunda belirli bir hak düşürücü süre öngörülmemiştir.
4. Terk Nedeniyle Boşanma (TMK m. 164)
Terk, kanunda çok sıkı usul şartlarına bağlanmış mutlak bir boşanma sebebidir. Bu şartlar eksiksiz yerine getirilmezse, dava reddedilir. Terk nedeniyle boşanma; çok sıkı usuli şartlar gerektirdiğinden boşanma avukatları tarafından tercih edilen bir boşanma yöntemi değildir.
- Şartları:
- Terk Eylemi: Eşlerden birinin evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemek amacıyla ortak konutu terk etmesi veya haklı bir sebep olmaksızın ortak konuta dönmemesi gerekir. Diğer eşi evden kovmak veya eve dönmesini engellemek de “yapıntı terk” olarak kabul edilir ve terk edilen eşe dava hakkı verir.
- Süre: Terk eyleminin en az 6 ay sürmüş olması gerekir.
- İhtar Çekilmesi: Terk eden eşe, ayrılığın dördüncü ayı bittikten sonra, mahkeme veya noter kanalıyla “eve dön” ihtarının gönderilmesi zorunludur.
- İhtarın Sonuçsuz Kalması: İhtarın tebliğinden itibaren 2 ay içinde terk eden eşin haklı bir mazereti olmaksızın eve dönmemiş olması gerekir.
5. Akıl Hastalığı Nedeniyle Çekişmeli Boşanma Davası (TMK m. 165)
Bu da nisbi bir boşanma sebebidir ve kusura dayanmaz. Boşanma kararı verilebilmesi için kanun maddesinde sayılı üç şartın bir arada bulunması gerekir:
- Akıl Hastalığının Varlığı: Eşlerden birinin akıl hastası olması.
- İyileşme Umudunun Olmaması: Hastalığın geçmesine olanak bulunmadığının “resmi sağlık kurulu raporuyla” tespit edilmesi. Tek bir doktor raporu yeterli değildir.
- Çekilmezlik: Bu durumun diğer eş için ortak hayatı çekilmez hale getirmesi.
Genel Boşanma Sebebi (TMK m. 166)
Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması nedeniyle Çekişmeli Boşanma Davası:
Bu, uygulamada en sık karşılaşılan ve boşanma avukatlarınca sıkça kullanılan boşanma sebebidir. Özel sebeplerin ispat edilemediği veya özel bir sebebe dayanılmak istenmediği durumlarda bu genel sebebe dayanılır.
- Tanım: Evlilik birliğinin, ortak hayatı sürdürmeleri eşlerden beklenemeyecek derecede temelinden sarsılmış olmasıdır. Bu, soyut bir kavram olup her somut olayın özelliklerine göre hakim tarafından değerlendirilir.
- Kusur: Davacının, davalının kusurlu bir davranışı nedeniyle evliliğin çekilmez hale geldiğini ispatlaması gerekir. Yargıtay kararlarında fiziksel, psikolojik, sosyal veya ekonomik şiddet, güven sarsıcı davranışlar, eşe ve ailesine hakaret, aşırı borçlanma, kumar oynama gibi sayısız davranış bu kapsamda değerlendirilmiştir.
- Davacının Kusuru: Eğer davacının kusuru daha ağır ise, davalının davaya itiraz etme hakkı vardır. Ancak bu itiraz hakkın kötüye kullanılması niteliğindeyse ve evliliğin devamında davalı ve çocuklar için korunmaya değer bir yarar kalmamışsa, hakim yine de boşanmaya karar verebilir.
Tablo: TMK’da Düzenlenen Mutlak ve Nısbi Boşanma Sebepleri
Boşanma Sebebi (TMK Maddesi) | Sebep Türü | İspat Yükü | Hak Düşürücü Süre |
Zina (m. 161) | Özel, Mutlak | Zina eyleminin ispatı yeterlidir. | Öğrenmeden itibaren 6 ay, her halde 5 yıl. |
Hayata Kast, Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış (m. 162) | Özel, Mutlak | İlgili eylemin ispatı yeterlidir. | Öğrenmeden itibaren 6 ay, her halde 5 yıl. |
Suç İşleme ve Haysiyetsiz Hayat Sürme (m. 163) | Özel, Nisbi | Eylemin ve ortak hayatın çekilmez hale geldiğinin ispatı gerekir. | Süre sınırı yoktur. |
Terk (m. 164) | Özel, Mutlak | Kanundaki 6 aylık süre ve ihtar şartlarının gerçekleştiğinin ispatı gerekir. | İhtardan sonra 2 ay içinde dava açılmalıdır. |
Akıl Hastalığı (m. 165) | Özel, Nisbi | Hastalığın, iyileşmezliğinin (resmi raporla) ve çekilmezliğin ispatı gerekir. | Süre sınırı yoktur. |
Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması (m. 166) | Genel, Nisbi | Davalının kusurlu davranışı ile ortak hayatın çekilmez hale geldiğinin ispatı gerekir. | Süre sınırı yoktur. |
Çekişmeli Boşanma Davası Nasıl Açılır?
Bir çekişmeli boşanma davası nasıl açılır sorusu, sürecin hukuka uygun başlaması için hayati önem taşır. Dava, usulüne uygun hazırlanmış bir dava dilekçesi ve ekindeki boşanma için gerekli evraklar ile yetkili Aile Mahkemesi’ne başvurularak açılır.
- Çekişmeli Boşanma Davasında Görevli ve Yetkili Mahkemenin Belirlenmesi: Boşanma davalarında görevli mahkeme Aile Mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise TMK m.168 uyarınca, eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesidir.
- Çekişmeli Boşanma Davasında Dava Dilekçesinin Hazırlanması: Dilekçe, davanın temelidir. Boşanma sebepleri, bu sebepleri oluşturan olaylar (vakıalar), her bir olayın hangi delille ispatlanacağı ve talepler (velayet, nafaka, tazminat vb.) açık, net ve hukuki bir dille yazılmalıdır. Boşanma davalarında “Taraflarca Getirilme” ilkesi geçerli olduğundan; dava dilekçesi davanın tamamını doğrudan etkilemektedir. Bu noktada; alanında uzman bir boşanma avukatından destek alınması şiddetle tavsiye edilir.
- Çekişmeli Boşanma Davasında Gerekli Evraklar: Dava dilekçesine ek olarak kimlik fotokopisi, vekaletname (avukat varsa) ve iddiaları destekleyen delillerin (tanık listesi, fotoğraflar, mesaj dökümleri, darp raporu vb.) birer örneği eklenmelidir.
- Harç ve Masrafların Ödenmesi: Dava açılırken mahkeme veznesine gerekli harç ve gider avansının yatırılması zorunludur. Bu masraflar ödenmeden dava açılmış sayılmaz.
Çekişmeli Boşanma Davasının Aşamaları
Bir çekişmeli boşanma davası süreci, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda (HMK) belirtilen ve titizlikle takip edilmesi gereken aşamalardan oluşur.18
Tablo: Çekişmeli Boşanma Davasının Aşamaları
Aşama | Açıklama |
1. Dilekçeler Teatisi | Davacının dava dilekçesini sunmasıyla başlar. Davalı, dilekçenin kendisine tebliğinden itibaren 2 hafta içinde cevap dilekçesini sunar. Ardından taraflar birer kez daha (cevaba cevap ve ikinci cevap) dilekçe sunabilirler. |
2. Ön İnceleme | Dilekçeler aşaması tamamlandıktan sonra mahkeme bir ön inceleme duruşması yapar. Bu duruşmada dava şartları, ilk itirazlar incelenir, tarafların iddia ve savunmaları çerçevesinde anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususlar tespit edilir ve taraflar sulhe teşvik edilir. |
3. Tahkikat | Davanın en uzun ve en önemli aşamasıdır. Tarafların sunduğu tüm deliller (tanık beyanları, bilirkişi raporları, sosyal inceleme raporları, HTS kayıtları, banka dökümleri vb.) bu aşamada toplanır ve değerlendirilir. |
4. Sözlü Yargılama | Tahkikatın bittiği tefhim edildikten sonra, taraflara son beyanları ve savunmaları için söz hakkı verilir. Bu aşama genellikle kısa sürer. |
5. Hüküm (Karar) | Mahkeme, tüm yargılama sürecini değerlendirerek boşanma ve boşanmanın fer’ileri (nafaka, tazminat, velayet vb.) hakkında nihai kararını açıklar. |
Çekişmeli Boşanma Davasında İspat Yükümlülüğü ve Deliller
Çekişmeli boşanma davalarının temelini ispat yükümlülüğü oluşturur. Davacı taraf, iddia ettiği boşanma sebebini ve davalının kusurlu olduğunu hukuka uygun delillerle ispat etmek zorundadır. Delil sunulmazsa, iddialar ne kadar doğru olursa olsun ispatlanamamış sayılır.
Boşanmada Aldatma Delilleri
Zina nedeniyle boşanma davasında aldatma eyleminin ispatı kritik öneme sahiptir. Boşanmada aldatma delilleri olarak şunlar kullanılabilir:
- Tanık Beyanları: Olaylara doğrudan şahit olan kişilerin ifadeleri.
- Otel Kayıtları: Eşin başka bir kişiyle aynı odada kaldığını gösteren resmi kayıtlar.
- Sosyal Medya ve İletişim Kayıtları: Facebook ve WhatsApp kayıtları boşanmada delil olur mu sorusunun cevabı evettir. Ancak bu kayıtların hukuka uygun yollarla elde edilmiş olması şarttır. Hukuka aykırı (gizlice kaydedilmiş ses, görüntü vb.) deliller mahkemece dikkate alınmaz ve hatta suç teşkil edebilir.
- Boşanma davasında telefon kayıtları (HTS Kayıtları): Mahkeme kararıyla operatörlerden istenen HTS kayıtları, kimin kiminle ne sıklıkta ve hangi baz istasyonundan görüştüğünü gösterir ve aldatma şüphesini güçlendiren önemli bir delildir. Boşanma davalarında mahkeme marifetiyle sms vb. kayıtların içeriğinin istenmesi ise mümkün değildir.
Boşanmada Şiddetin İspatı
Evlilik birliği içinde şiddete maruz kalmak, hem “pek kötü muamele” (TMK m.162) hem de “evlilik birliğinin temelinden sarsılması” (TMK m.166) nedenleriyle boşanma sebebidir. Boşanmada şiddetin ispatı için kullanılabilecek deliller şunlardır:
- Darp Raporları: Şiddet sonrası hemen alınmış, yaralanmaları ve durumu belgeleyen doktor raporları.
- Tanık Beyanları: Şiddet olayına tanık olan komşular, aile üyeleri veya arkadaşların ifadeleri.
- Mesaj ve E-postalar: Tehdit veya hakaret içeren yazılı iletişim kayıtları.
- Polis veya Savcılık Kayıtları: Şiddet nedeniyle daha önce yapılmış şikayetlere ilişkin tutanaklar ve 6284 sayılı Kanun uyarınca alınmış koruma tedbiri kararları.
Çekişmeli Boşanma Davasında Mali Konular
Cekismeli Boşanma Davasında Nafaka ve Tazminat Ne Kadar Olur?
Cekismeli boşanma davasında nafaka ve tazminat ne kadar olur sorusunun net bir rakamsal cevabı yoktur. Miktar, her somut olayın özelliğine, tarafların kusur oranlarına, ekonomik ve sosyal durumlarına göre hakim tarafından takdir edilir.
Çekişmeli Boşanma Davasında Nafaka Neye Göre Belirlenir?
- Çekişmeli Boşanma Davasında Tedbir Nafakası: Dava süresince, ekonomik olarak zor duruma düşecek olan eşin ve çocukların geçimi için hükmedilen geçici bir nafakadır.
- Çekişmeli Boşanma Davasında Yoksulluk Nafakası: Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek olan ve boşanmada diğer eşten daha az kusurlu olan taraf lehine, süresiz olarak hükmedilir.
- Çekişmeli Boşanma Davasında İştirak Nafakası: Müşterek çocuğun velayeti kendisine verilmeyen eşin, çocuğun bakım, eğitim, sağlık gibi giderlerine katılması için ödediği nafakadır.
Nafaka neye göre belirlenir sorusunun cevabı; tarafların gelir düzeyi, yaşam standartları, yaşları, sağlık durumları ve çocuğun ihtiyaçları gibi kriterlerdir.
Çekişmeli Boşanma Davasında Maddi ve Manevi Tazminat
Boşanmaya neden olan olaylarda, mevcut veya beklenen menfaatleri zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu taraf, diğer taraftan maddi tazminat talep edebilir. Ayrıca, boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakları (onur, şeref, haysiyet vb.) saldırıya uğrayan taraf, manevi tazminat da isteyebilir. Tazminat miktarı belirlenirken tarafların kusur oranı ve ekonomik durumları esas alınır. Yargıtay kararlarına göre, tazminat miktarı bir zenginleşme aracı olmamalı, ancak caydırıcı ve tatmin edici bir düzeyde olmalıdır.
Çekişmeli Boşanma Davasında Nafaka Ne Zaman Başlar?
Tedbir nafakası, dava dilekçesiyle talep edilmesi halinde, mahkemenin vereceği bir ara kararla dava tarihinden itibaren veya ara kararın kurulduğu tarihten itibaren işlemeye başlayabilir. Yoksulluk ve iştirak nafakası ise boşanma kararının kesinleşmesiyle birlikte başlar.
Boşanmada Mal Paylaşımı Nasıl Olur?
Boşanmada mal paylaşımı, evliliğin sona ermesinin en önemli sonuçlarından biridir. Boşanma davaları mal paylaşımı ile birlikte görülebilir veya boşanma davası kesinleştikten sonra ayrı bir dava olarak da açılabilir.
- Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi: Türkiye’de 1 Ocak 2002’den sonra evlenenler için yasal mal rejimi “edinilmiş mallara katılma rejimi”dir. Bu rejime göre, evlilik birliği içinde edinilen mallar (maaş, prim, kira geliri gibi karşılığı verilerek elde edilen tüm malvarlığı değerleri) eşler arasında yarı yarıya paylaşılır.
- Boşanmada Hangi Mallar Paylaşılmaz? Eşlerin kişisel malları paylaşıma dahil edilmez. Bunlar; evlenmeden önce sahip olunan mallar, miras yoluyla veya karşılıksız kazandırma (bağış) ile elde edilen mallar ve manevi tazminat alacaklarıdır.
- Cekismeli Boşanmada Ev Eşyaları: Ev eşyaları da mal paylaşımına dahildir ve genellikle kimin kişisel kullanımına özgülenmişse ona bırakılır veya değeri paylaştırılır.
- Zina veya Hayata Kastın Etkisi: Zina veya hayata kast sebebiyle boşanmaya karar verilmesi halinde hakim, kusurlu eşin mal rejiminden alacağı payı (artık değerdeki payını) hakkaniyete uygun olarak azaltabilir veya tamamen kaldırabilir.
Çekişmeli Boşanma Davası Süreci ve Süresi
Çekişmeli Boşanma Davası Kaç Celsede Biter?
Çekişmeli boşanma davası kaç celsede biter sorusunun kesin bir yanıtı yoktur. Davanın karmaşıklığına, delillerin toplanma sürecine, tanık sayısına ve mahkemenin iş yüküne göre süre değişmektedir. Ortalama olarak bir çekişmeli boşanma davası 5-6 celse sürebilmekte ve bu süreç ilk derece mahkemesinde yaklaşık 1 ila 2 yıl arasında tamamlanabilmektedir. Ancak istinaf ve temyiz gibi kanun yolu aşamaları da dikkate alındığında bu süre çok daha uzun olabilmektedir.
Çekişmeli Bosanma Davasında Tanıklar Dinlendikten Sonra Ne Olur?
Tanıkların dinlenmesi, tahkikat aşamasının en önemli bölümlerindendir. Çekişmeli bosanma davasında tanıklar dinlendikten sonra ne olur sorusunun cevabı, dosyadaki diğer delillerin durumuna bağlıdır. Eğer toplanacak başka delil (bilirkişi raporu, sosyal inceleme raporu, istenecek resmi kayıtlar vb.) kalmamışsa, mahkeme tahkikat aşamasını bitirir ve sözlü yargılama aşamasına geçer.
Çekişmeli Bosanma Davasında Karar Duruşması
Sözlü yargılama aşamasının tamamlanmasının ardından hakim, çekişmeli bosanma davasında karar duruşması için bir tarih belirler. Bu duruşmada hakim, tüm yargılamayı özetleyerek nihai hükmünü açıklar ve gerekçeli kararın ne zaman yazılacağını bildirir. Mahkemece karar verildikten sonra genellikle 30 gün içerisinde gerekçeli karar yazılır.
Çekişmeli Boşanma Davasında Özel Durumlar ve Haklar
Çekişmeli Boşanmada Kadının Hakları;
Çekişmeli boşanmada kadının hakları, kanun önünde erkekle eşittir. Kadınlar, boşanma sürecinde şartları oluşmuşsa yoksulluk nafakası, çocukların velayeti kendisine verilmişse iştirak nafakası, maddi ve manevi tazminat, aile konutunun kendisine özgülenmesi ve ziynet eşyalarının iadesi gibi birçok hakka sahiptir. Ayrıca, şiddete maruz kalması durumunda 6284 sayılı Kanun uyarınca koruma tedbirleri (uzaklaştırma kararı gibi) talep edebilir.
Çekişmeli Bosanmada Erkek Boşanmak İstemezse
Davalı erkeğin boşanmak istememesi, davanın seyrini etkiler ancak tek başına davanın reddedilmesi için yeterli değildir. Çekişmeli bosanmada erkek boşanmak istemezse, davacı kadın, erkeğin kusurlu olduğunu ve bu kusurlu davranışlar nedeniyle evlilik birliğinin temelinden sarsıldığını hukuka uygun delillerle ispatlarsa, mahkeme erkeğin isteğine bakmaksızın boşanmaya karar verebilir.
Çekişmeli Boşanma Davasından Vazgeçme
Davacı, davanın her aşamasında çekişmeli boşanma davasından vazgeçme hakkına sahiptir. Bu, “feragat” veya “davayı geri alma” şeklinde olabilir. Feragat, davalının rızasına bağlı değildir ve davacı aynı sebeplere dayanarak bir daha dava açamaz.Davayı geri alma ise davalının rızasına bağlıdır ve bu durumda dava hiç açılmamış sayılır, aynı sebeplere dayanarak tekrar dava açılabilir. Her iki durumda da çekişmeli boşanma davasından vazgeçme dilekçesi ile mahkemeye başvurulur.
Boşanma Avukatı Ücretleri ve Profesyonel Desteğin Önemi
Çekişmeli boşanma ücreti, davanın karmaşıklığına, süresine ve avukatın emeğine göre değişiklik gösterir. Boşanma avukatlık ücretleri, her yıl Türkiye Barolar Birliği tarafından yayınlanan Asgari Ücret Tarifesi’nin altında olmamak kaydıyla, avukat ile müvekkil arasında serbestçe belirlenir. 2025 yılı için belirlenen asgari ücretler ve yerel baroların tavsiye niteliğindeki tarifeleri bir referans noktasıdır.Avukatlık ücretine ek olarak, dava harçları, tebligat giderleri, bilirkişi ücretleri gibi mahkeme masrafları da bulunmaktadır.
Bir çekişmeli boşanma davası, hukuki bilgi ve deneyim gerektiren son derece teknik bir süreçtir. Dilekçelerin hazırlanması, delillerin hukuka uygun şekilde toplanıp sunulması, duruşmalarda etkili bir savunma yapılması ve yasal sürelerin kaçırılmaması gibi kritik adımlar, davanın kaderini doğrudan etkiler. Bu süreçte yapılacak küçük bir hata, telafisi imkansız hak kayıplarına yol açabilir. Bu nedenle, bosanma avukatinin tespitleri ve profesyonel yönlendirmesi hayati önem taşır.
Özellikle Adana gibi büyük şehirlerde, taraflar genellikle alanında yetkin bir hukukçu arayışına girerler. Halk arasında “Adana En İyi Boşanma Avukatı” gibi bir arayış olsa da, önemli olanın aile hukuku alanında tecrübeli, müvekkilinin haklarını titizlikle savunan ve iletişim becerileri güçlü bir Adana Boşanma Avukatı ile çalışmak olduğu unutulmamalıdır. Doğru avukat, davanın seyrini lehinize çevirebilir ve bu zorlu süreci en az hasarla atlatmanızı sağlayabilir.
Yasal Uyarı: Bu yazı genel bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, hukuki danışmanlık niteliği taşımaz. Yazılarımız düzenli aralıklarla kontrol ediliyor olsa da; Her gün değişen içtihatlar neticesinde yazımızın güncelliği de garanti edilememektedir. Her somut olay kendi özel koşullarına göre değerlendirilmelidir. Hak kayıpları yaşamamak için profesyonel hukuki yardım almanız tavsiye edilir.
Çekişmeli Boşanma Davası Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Çekişmeli boşanma davası nedir?
Çekişmeli boşanma davası, eşlerin boşanma kararının kendisi veya boşanmaya bağlı velayet, nafaka, tazminat gibi fer’i konularda anlaşmaya varamadığı durumlarda, bir eşin diğerine karşı Aile Mahkemesi’nde açtığı dava türüdür. Bu davada hakim, tarafların iddialarını, delillerini ve kusur durumlarını değerlendirerek bir karar verir.
Çekişmeli boşanma davası nasıl açılır?
Çekişmeli boşanma davası nasıl açılır sorusunun cevabı, usulüne uygun bir dava dilekçesi hazırlamakla başlar. Bu dilekçede boşanma sebepleri, olaylar, deliller ve talepler (nafaka, velayet, tazminat vb.) açıkça belirtilir. Dilekçe ve ekindeki delillerle birlikte, eşlerden birinin yerleşim yeri veya son 6 aydır birlikte oturdukları yerdeki Aile Mahkemesi’ne başvurularak ve gerekli harçlar yatırılarak dava açılır.
Çekişmeli boşanma davası kaç celsede biter?
Çekişmeli boşanma davası kaç celsede biter sorusunun net bir cevabı yoktur. Davanın karmaşıklığı, delillerin toplanma hızı, tanık sayısı ve mahkemenin iş yükü gibi faktörlere bağlı olarak değişir. Ortalama bir dava 5-6 celse sürebilmekle birlikte, bu süreç ilk derece mahkemesinde 1 ila 2 yıl, istinaf ve Yargıtay aşamalarıyla birlikte daha da uzayabilir.
Cekismeli boşanma davasında nafaka ve tazminat ne kadar olur?
Cekismeli boşanma davasında nafaka ve tazminat ne kadar olur sorusunun sabit bir yanıtı bulunmamaktadır. Hakim, tarafların ekonomik ve sosyal durumlarını, yaşam standartlarını, kusur oranlarını, kişilik haklarına yapılan saldırının ağırlığını ve çocuğun ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak hakkaniyete uygun bir miktar belirler. Bu miktar her dava için farklılık gösterir.
Çekişmeli boşanma davasından vazgeçme mümkün müdür?
Evet, mümkündür. Davacı, davalının rızası olmadan davasından feragat edebilir, bu durumda aynı sebeplere dayanarak tekrar dava açamaz. Eğer davalı da kabul ederse, davadan vazgeçilebilir; bu halde dava hiç açılmamış sayılır ve aynı sebeplere dayanarak tekrar dava açma hakkı saklı kalır. Her iki durum için de mahkemeye çekişmeli boşanma davasından vazgeçme dilekçesi sunulmalıdır.
Zina nedeniyle boşanma davası nasıl ispatlanır?
Zina nedeniyle boşanma davasında ispat, genellikle dolaylı delillerle yapılır. Eşin bir başkasıyla otelde kaldığına dair kayıtlar, tanık beyanları, sadakat yükümlülüğüne aykırı samimi fotoğraflar, sosyal medya yazışmaları ve mahkeme kararıyla istenen telefon görüşme sıklığını gösteren HTS kayıtları gibi deliller, zinanın varlığına dair güçlü karineler oluşturur ve ispat için kullanılabilir.
Boşanmada mal paylaşımı nasıl olur?
Boşanmada mal paylaşımı, 1 Ocak 2002 sonrası evliliklerde yasal mal rejimi olan “edinilmiş mallara katılma rejimi” esasına göre yapılır. Bu rejime göre, evlilik birliği içinde emek karşılığı elde edilen tüm mallar (maaşla alınan ev, araba, kira gelirleri vb.) eşler arasında yarı yarıya paylaşılır. Eşlerin kişisel malları (miras, bağış, evlilik öncesi mallar) ise paylaşıma dahil edilmez.
Boşanmada hangi mallar paylaşılmaz?
Boşanmada hangi mallar paylaşılmaz sorusunun cevabı kişisel mallardır. Bunlar; eşlerden birinin yalnızca kişisel kullanımına yarayan eşyalar, evlenmeden önce sahip olduğu malvarlığı değerleri, evlilik sırasında miras yoluyla veya herhangi bir şekilde karşılıksız kazandırma (bağış) yoluyla elde ettiği mallar ve manevi tazminat alacaklarıdır. Bu mallar tasfiyeye dahil edilmez.
Boşanma davasına gitmezsem ne olur?
Boşanma davasına gitmezsem ne olur sorusu, davacı mı yoksa davalı mı olduğunuza göre değişir. Davacı duruşmaya katılmaz ve mazeret bildirmezse, davalının da davayı takip etmemesi halinde dava dosyası işlemden kaldırılır ve 3 ay içinde yenilenmezse açılmamış sayılır. Davalı duruşmaya katılmazsa, dava onun yokluğunda devam eder. Bu durumda davalı, savunma ve delil sunma hakkını etkin bir şekilde kullanamaz ve aleyhine sonuçlar doğabilir.
Nafaka neye göre belirlenir?
Nafaka neye göre belirlenir sorusunun temel kriterleri kanunda ve Yargıtay kararlarında belirtilmiştir. Hakim; tarafların gelir düzeyleri, mal varlıkları, yaşam tarzları, çalışma durumları, sağlık durumları, yaşları ve özellikle iştirak nafakası için çocuğun yaşı, eğitim, sağlık, barınma gibi temel ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak hakkaniyete uygun bir miktar belirler.
Boşanma davaları mal paylaşımı ile birlikte mi açılmalıdır?
Bu, isteğe bağlı bir durumdur. Boşanma davaları mal paylaşımı talebiyle birlikte açılabileceği gibi, taraflar önce boşanma davasının kesinleşmesini bekleyip, kararın kesinleşmesinden itibaren 10 yıllık zamanaşımı süresi içinde ayrı bir mal paylaşımı davası da açabilirler. Genellikle davaların uzamaması için ayrı açılması tercih edilmektedir.
Boşanmada şiddetin ispatı nasıl yapılır?
Boşanmada şiddetin ispatı için en önemli delil, şiddet sonrası hemen alınmış bir darp raporudur. Bunun yanı sıra, olaya tanıklık eden kişilerin beyanları, tehdit veya hakaret içeren mesajlar, sosyal medya paylaşımları, polis veya savcılığa yapılan şikayetlere ilişkin tutanaklar ve 6284 sayılı Kanun kapsamında alınmış uzaklaştırma kararları da şiddetin varlığını ispatlamak için kullanılır.
Çekişmeli boşanma davasında nafaka ne zaman başlar?
Çekişmeli boşanma davasında nafaka ne zaman başlar sorusunun cevabı nafaka türüne göre değişir. Dava süresince ödenecek olan tedbir nafakası, talep üzerine mahkemenin vereceği ara kararla birlikte, genellikle dava tarihinden itibaren veya ara kararın kurulduğu tarihten başlar. Boşanma sonrası ödenecek olan yoksulluk ve iştirak nafakası ise boşanma kararının kesinleşmesiyle birlikte işlemeye başlar.
Cekismeli boşanmada ev eşyaları nasıl paylaşılır?
Cekismeli boşanmada ev eşyaları da mal rejimine tabidir ve edinilmiş mal kabul edilir. Taraflar öncelikle anlaşma yoluyla eşyaları paylaşabilirler. Anlaşamazlarsa, mahkeme eşyaların aidiyetini (hangisinin kişisel kullanıma özgü olduğu), kullanım ihtiyacını ve kimin tarafından alındığını değerlendirerek bir paylaşım yapar veya eşyaların değerini belirleyerek bu değerin parayla ödenmesine karar verebilir.
Facebook ve WhatsApp kayıtları boşanmada delil olur mu?
Evet, Facebook ve WhatsApp kayıtları boşanmada delil olur mu sorusunun yanıtı genellikle olumludur. Ancak bu delillerin hukuka uygun yollarla elde edilmiş olması kritik bir şarttır. Örneğin, eşin telefonuna gizlice program yükleyerek veya şifresini kırarak elde edilen yazışmalar hukuka aykırı kabul edilir ve mahkemede kullanılamaz. Ancak, telefonun ortada bırakılmasıyla tesadüfen görülen veya eşin kendi rızasıyla gösterdiği yazışmalar delil olarak değerlendirilebilir.
Çekişmeli boşanma davasında tanıklar dinlendikten sonra ne olur?
Çekişmeli boşanma davasında tanıklar dinlendikten sonra ne olur sorusunun yanıtı, davanın seyrine bağlıdır. Tanık beyanları, tahkikat aşamasının önemli bir parçasıdır. Eğer mahkeme, tanıkların dinlenmesiyle birlikte dosyada toplanması gereken başka delil (bilirkişi raporu, resmi kurumlardan gelecek yazılar vb.) kalmadığına kanaat getirirse, tahkikat aşamasını sonlandırır ve sözlü yargılama için gün verir.
Çekişmeli boşanmada kadının hakları nelerdir?
Çekişmeli boşanmada kadının hakları, kanunlar önünde erkekle eşittir. Şartları oluştuğunda; dava süresince tedbir nafakası, boşanma sonrası için yoksulluk nafakası, çocukların velayeti kendisine verilirse iştirak nafakası, eşinin kusurlu davranışları nedeniyle maddi ve manevi tazminat, evlilik birliği içinde edinilen malların yarısı, ziynet eşyalarının iadesi ve aile konutunun kendisine özgülenmesini talep edebilir.
Çekişmeli boşanma 1 yıl dolmadan açılabilir mi?
Evet, çekişmeli boşanma evlilik birliği 1 yılını doldurmadan açılabilir. Anlaşmalı boşanma için aranan “evliliğin en az 1 yıl sürmüş olması” şartı, çekişmeli boşanma davaları için geçerli değildir. Kanunda sayılan özel veya genel boşanma sebeplerinden birinin varlığı halinde, evliliğin süresine bakılmaksızın dava açılabilir.
Boşanma davasında telefon kayıtları istenebilir mi?
Evet, boşanma davasında telefon kayıtları istenebilir. Ancak bu, konuşma içeriklerinin dökümü anlamına gelmez. Mahkeme kararıyla ilgili GSM operatörlerinden istenen HTS (Historical Traffic Search) kayıtları, tarafların kiminle, ne zaman, ne kadar süreyle ve hangi baz istasyonundan görüştüğünü gösteren detaylı arama ve SMS trafiği verileridir. Bu kayıtlar, özellikle zina ve sadakatsizlik iddialarında önemli bir delil olabilir.
Çekişmeli boşanmada erkek boşanmak istemezse ne olur?
Çekişmeli boşanmada erkek boşanmak istemezse, bu durum davanın tek başına reddedilmesi için yeterli bir sebep değildir. Boşanma, tek taraflı bir irade beyanıyla açılabilen bir davadır. Davayı açan eş, karşı tarafın kusurlu olduğunu ve bu kusur nedeniyle evliliğin kendisi için çekilmez hale geldiğini ispatlarsa, davalının boşanmak istememesi sonucu değiştirmez ve mahkeme boşanmaya karar verir.
Boşanma için gerekli evraklar nelerdir?
Boşanma için gerekli evraklar temel olarak; davacının iddialarını, boşanma sebebini ve taleplerini içeren bir dava dilekçesi, kimlik fotokopisi ve eğer dava avukat aracılığıyla açılıyorsa vekaletnamedir. Bunların yanı sıra, iddiaları destekleyecek her türlü delil (tanık listesi, fotoğraflar, mesaj dökümleri, kredi kartı ekstreleri, darp raporu vb.) de dilekçeye eklenmelidir.
Boşanma avukatlık ücretleri ne kadardır?
Boşanma avukatlık ücretleri, davanın niteliğine (anlaşmalı/çekişmeli), karmaşıklığına ve avukatın tecrübesine göre değişir. Türkiye Barolar Birliği her yıl asgari bir tarife yayınlar ve avukatlar bu tarifenin altında ücret alamazlar. 2025 yılı için belirlenen asgari ücretler ve yerel baroların tavsiye niteliğindeki ücret çizelgeleri, çekişmeli boşanma ücreti konusunda bir fikir verebilir. Kesin ücret, avukatla yapılacak görüşmede belirlenir.
Boşanma davaları mal paylaşımı ile birlikte ne kadar sürer?
Boşanma davaları mal paylaşımı ile birlikte açıldığında süreç daha da uzayabilir. Mal paylaşımı davası, malların tespiti, değerlerinin belirlenmesi için bilirkişi incelemesi gibi ek süreçler gerektirir. Bu nedenle, çekişmeli bir boşanma davası ile birlikte yürütülen mal paylaşımı davasının sonuçlanması, istinaf ve temyiz aşamaları hariç, birkaç yılı bulabilmektedir.
Bosanma surecinde cocuk varsa nelere dikkat edilir?
Bosanma surecinde cocuk varsa, mahkeme tüm kararlarında “çocuğun üstün yararı” ilkesini gözetmek durumundadır. Velayet, kişisel ilişki ve iştirak nafakası gibi konularda karar verilirken; çocuğun yaşı, eğitimi, sağlık durumu, alıştığı sosyal çevre, kardeşleriyle olan ilişkisi ve idrak yaşındaysa kendi görüşü gibi faktörler dikkate alınır. Tarafların kusur durumu, velayet kararında doğrudan değil, ancak çocuğun menfaatini etkilediği ölçüde rol oynar.
Çekişmeli boşanma davasından vazgeçme dilekçesi nasıl yazılır?
Çekişmeli boşanma davasından vazgeçme dilekçesi, davanın görüldüğü Aile Mahkemesi’ne hitaben yazılır. Dilekçede, davanın dosya numarası belirtilerek, davacının kendi hür iradesiyle davadan feragat ettiği (vazgeçtiği) açıkça beyan edilir. Feragat, kayıtsız ve şartsız olmalıdır. Dilekçe imzalanarak mahkemeye sunulur. Bu işlemden sonra davacı, aynı sebeplere dayanarak yeniden boşanma davası açma hakkını kaybeder.