Boşanma Davası Nasıl Açılır?

Evlilik birliğinin sona erdirilmesi kararı, taraflar için hem duygusal hem de hukuki açıdan karmaşık bir sürecin başlangıcıdır. Bu sürecin en başında doğru adımları atmak, davanın sağlıklı ve hızlı bir şekilde ilerlemesi için hayati önem taşır. Boşanma kararı alan bireylerin aklına gelen ilk ve en temel sorulardan biri ise şüphesiz, boşanma davası nasıl açılır? sorusudur. Davanın doğru mahkemede açılması, usul ekonomisi açısından zaman ve maliyet kaybını önlerken, yanlış mahkemede açılması ise davanın uzamasına ve gereksiz masraflara yol açabilir. Bu nedenle, boşanma sürecine giren her bireyin, davasını hangi adliyede ve hangi mahkemede açması gerektiğini bilmesi gerekir.

Bu yazımızda, boşanma davası nasıl açılır? sorusuna Türk Medeni Kanunu ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu çerçevesinde yanıt vermeye çalışacak; görevli ve yetkili mahkeme kavramlarını açıklayacak, anlaşmalı ve çekişmeli boşanma davası için usul kurallarını detaylandıracak ve dava açma sürecine ilişkin pratik bilgiler sunacağız.

Boşanma Davası Nasıl Açılır?

Boşanma davası açma süreci, usulen katı ve belirli adımların sırasıyla ve eksiksiz bir şekilde takip edilmesini gerektiren resmi prosedürler bütünüdür.Bu adımların doğru atılması, davanın en başından itibaren sağlam bir temel üzerine kurulmasını sağladığından kritik seviyede önemlidir. 

Boşanma Davasının Türünün Belirlenmesi (Anlaşmalı mı, Çekişmeli mi?)

Boşanma davası nasıl açılır sorusunun ilk cevabı, boşanmanın türüne karar vermekle başlar. Türk hukukunda iki temel boşanma davası türü bulunmaktadır:

1. Anlaşmalı Boşanma Davası: Eşlerin, boşanmanın kendisi ve boşanmanın tüm sonuçları (nafaka, velayet, maddi-manevi tazminat, mal paylaşımı vb.) üzerinde tam bir mutabakata vardığı dava türüdür. Bu, en hızlı ve en az yıpratıcı boşanma yöntemidir.
2. Çekişmeli Boşanma Davası: Eşlerin, boşanma veya boşanmaya bağlı herhangi bir konuda (örneğin velayet, nafaka miktarı, kusur tespiti) anlaşamadığı durumlarda açılan dava türüdür. Bu davalarda taraflar, iddialarını delillerle ispatlamakla yükümlüdür ve süreç Anlaşmalı Boşanma Davasına göre çok daha uzun, maliyetli  ve karmaşıktır.

Boşanma Davasında Görevli ve Yetkili Mahkemenin Tespiti

Davanın doğru mahkemede açılması, usul ekonomisi ve davanın selameti açısından zorunludur. Bu noktada Türk Hukukunda “görev” ve “yetki” kavramları devreye girer.

Boşanma Davası Nasıl Açılır Sorusunun Cevabında Boşanma Davaları Hangi Mahkemeye Açılır? (Görevli Mahkeme)

Türkiye’de boşanma davalarına bakmakla görevli olan mahkemeler Aile Mahkemeleri‘dir. Aile hukukundan kaynaklanan tüm uyuşmazlıklar, bu alanda uzmanlaşmış olan Aile Mahkemelerinde görülmektedir. Aile Mahkemesi’nin kurulmadığı yerlerde ise, bu davalara Asliye Hukuk Mahkemesi, “Aile Mahkemesi Sıfatıyla” bakar. Dolayısıyla, boşanmak için nereye başvurulur sorusunun ilk cevabı, bulunulan yerdeki Aile Mahkemesi veya bu sıfatla görev yapan Asliye Hukuk Mahkemesi’dir.

Boşanma Davası Nasıl Açılır Sorusunun Cevabında Boşanmada Yetkili Mahkeme Neresidir? (TMK m. 168)

Görevin belirlenmesinden sonraki en önemli adım, coğrafi olarak doğru yerdeki mahkemeyi, yani boşanmada yetkili mahkemeyi tespit etmektir. Bu konu, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 168. maddesinde özel olarak düzenlenmiştir.

Türk Medeni Kanunu Madde 168 – Yetki

“Boşanma veya ayrılık davalarında yetkili mahkeme, eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesidir.”

Bu madde, davacıya seçimlik bir hak tanımaktadır. Buna göre bir boşanma davası yetkili mahkeme olarak şu üç yerden birinde açılabilir:

1. Davacının Yerleşim Yeri Mahkemesi: Davayı açan eş, kendi yerleşim yerindeki (ikametgahının bulunduğu yer) Aile Mahkemesi’nde dava açabilir.
2. Davalının Yerleşim Yeri Mahkemesi: Davacı, davalı eşin yerleşim yerindeki Aile Mahkemesi’nde de dava açma hakkına sahiptir.
3. Eşlerin Son Defa Altı Aydan Beri Birlikte Oturdukları Yer Mahkemesi: Eşler, boşanma davası açılmadan önce son olarak nerede kesintisiz altı ay boyunca birlikte oturmuşlarsa, o yerdeki Aile Mahkemesi de davaya bakmaya yetkilidir.

Bu yetki kuralları, çekişmeli boşanma davası için geçerlidir. Anlaşmalı boşanma davalarında ise taraflar anlaştıkları için yetki konusunda bir serbestlik söz konusudur ve Türkiye’deki herhangi bir adliyede dava açılabilir.

Boşanma Davası Nasıl Açılır Sorusunun Cevabında Boşanma Dilekçesi Nasıl Yazılır?

Boşanma davasının temeli dava dilekçesidir. Dilekçenin hukuka uygun ve eksiksiz hazırlanması, davanın seyri açısından kritik öneme sahiptir. Boşanma dilekçesi nasıl yazılır sorusunun cevabı, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 119. maddesinde gizlidir. Bir dilekçede bulunması gereken zorunlu unsurlar şunlardır:

• Mahkemenin Adı: (Örn: Adana Nöbetçi Aile Mahkemesi Sayın Hâkimliği’ne) Tarafların Bilgileri: Davacı ve davalının adı, soyadı, T.C. kimlik numaraları ve adresleri. 
• Davanın Konusu: (Örn: Evlilik birliğinin temelinden sarsılması nedeniyle boşanma talebinden ibarettir.) 
• Açıklamalar (Vakıalar): Boşanmaya neden olan olayların, açık, net ve kronolojik bir sırayla anlatıldığı bölümdür. 
• Hukuki Sebepler: Dayanılan kanun maddeleri (TMK m. 161, 166 vb.). 
• Hukuki Deliller: İddiaları ispatlayacak delillerin listesi (tanık listesi, mesaj kayıtları, fotoğraflar vb.). 
• Sonuç ve Talep: Mahkemeden ne talep edildiğinin (boşanma, velayet, nafaka, tazminat vb.) açıkça yazıldığı bölümdür. 
• İmza: Davacının veya vekilinin ıslak imzası. 

Dilekçenin alanında uzman bir boşanma avukatı tarafından hazırlanması, hak kayıplarının önlenmesi açısından önemlidir.

Gerekli Evrakların Hazırlanması ve Dava Açma

Boşanma için gerekli evraklar şunlardır:

• Usulüne uygun hazırlanmış dava dilekçesi (Yeterli sayıda nüsha)
• Davacı ve davalının kimlik fotokopisi
• Varsa avukat vekaletnamesi
• Anlaşmalı boşanma ise, taraflarca imzalanmış anlaşmalı boşanma protokolü
• Çekişmeli boşanma ise, iddiaları destekleyen delillerin bir listesi ve mevcut olan delillerin örnekleri

Bu evraklar hazırlandıktan sonra, adliyedeki tevzi bürosuna başvurularak ve gerekli harçlar ile gider avansı mahkeme veznesine ödenerek dava fiziki olarak açılabilir.

E-Devletten Boşanma Davası Açma (UYAP Üzerinden)

Günümüzde adliyeye gitmeden de dava açmak mümkündür. E-devletten boşanma davası açma işlemi, doğrudan e-Devlet üzerinden değil, Adalet Bakanlığı’nın UYAP (Ulusal Yargı Ağı Projesi) Vatandaş Portalı aracılığıyla gerçekleştirilmektedir.

UYAP üzerinden dava açma adımları:

1. Dava dilekçesi ve deliller UYAP Doküman Editörü (.UDF formatında) ile hazırlanır ve e-imza veya mobil imza ile imzalanır.
2. UYAP Vatandaş Portal’a e-Devlet şifresi ile giriş yapılır.
3. “Dava Açılış” menüsünden ilgili mahkeme (Aile Mahkemesi) seçilir.
4. Hazırlanan dilekçe ve deliller sisteme yüklenir.
5. Gerekli harç ve masraflar online olarak ödenir.
6. İşlem tamamlandığında sistem bir dosya numarası verir ve dava açılmış olur.

Bu süreç teknik bilgi gerektirdiğinden, avukatsız boşanma davası nasıl açılır diye araştıran kişilerin hak kaybı yaşamamak için dikkatli olmaları veya bir uzmandan destek almaları tavsiye edilmektedir.

Boşanma Sebepleri ve Boşanma Davası Sürecindeki Özel Durumlar

Çekişmeli Boşanma Davası ve Sebepleri

Çekişmeli boşanma nedir? Tarafların boşanma veya sonuçları üzerinde anlaşamadığı dava türüdür. Bu davalarda, davacının kanunda sayılan özel veya genel boşanma sebeplerinden birine dayanması ve bunu ispatlaması gerekir. 

Zina Nedeniyle Boşanma

Zina nedeniyle boşanma, Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenmiş mutlak ve özel bir boşanma sebebidir. Eşlerden birinin evlilik birliği devam ederken üçüncü bir kişiyle cinsel birliktelik yaşamasıdır.

Zina sebebiyle boşanma davası açma hakkı, aldatıldığını öğrenen eşin bu durumu öğrenmesinden itibaren 6 ay ve her halde zina eyleminin üzerinden 5 yıl geçmekle düşer.

Tek Celsede Boşanma Sebepleri

Halk arasında “tek celsede boşanma” olarak bilinen durum, aslında anlaşmalı boşanma davasıdır. Tek celsede boşanma sebepleri, tarafların boşanma ve tüm sonuçları hakkında eksiksiz bir şekilde anlaşmış olmalarıdır. Anlaşmalı boşanmanın şartları (en az 1 yıl evlilik, ortak başvuru, hakimin huzurunda irade beyanı ve protokolün hakim tarafından uygun bulunması) gerçekleştiğinde, dava genellikle tek bir duruşmada sonuçlanır.

Boşanma Davasından Vazgeçmenin Cezası

Boşanma davasından vazgeçmenin cezası yoktur. Davacı, davasından feragat edebilir veya davayı geri alabilir. Ancak bu iki durumun hukuki sonuçları farklıdır:

• Feragat: Davacının talep sonucundan tamamen vazgeçmesidir. Bu durumda dava reddedilir ve aynı sebeplere dayanarak yeniden dava açılamaz.
• Davayı Geri Alma: Davalının açık rızası ile mümkündür. Dava açılmamış sayılır ve ileride aynı sebeplere dayanarak yeniden dava açma hakkı saklı kalır.

Boşanma Davasına Gitmezsem Ne Olur?

Duruşmalara katılmamanın sonuçları, davacı ve davalı için farklılık gösterir.

• Davacı Gitmezse: Davacı, usulüne uygun davet edilmesine rağmen duruşmaya katılmaz ve bir avukatla da temsil edilmiyorsa, davalının da davayı takip etmemesi halinde dosya işlemden kaldırılır. 3 ay içinde yenilenmeyen dava açılmamış sayılır.
• Davalı Gitmezse: Davalı duruşmaya katılmazsa, dava yokluğunda devam eder. Bu durumda davalı, savunma hakkını ve delillere itiraz etme hakkını etkin bir şekilde kullanamaz ve aleyhine sonuçlar doğabilir.

Bosanma Durumunda Kira Kontratı

Aile konutu olarak kullanılan kiralık bir evde, kira sözleşmesi kimin üzerine olursa olsun, diğer eşin rızası olmadan sözleşme feshedilemez. Boşanma sonrası konutta kimin kalacağına hakim karar verebilir ve gerekirse kira sözleşmesinin tarafının değiştirilmesini talep edebilir. 

Boşanma süreci, birçok hukuki detayı barındıran ve tarafların geleceğini şekillendiren önemli bir süreçtir. Bu süreçte bir Adana Boşanma Avukatı gibi uzman bir hukukçudan destek almak, sürecin doğru yönetilmesini ve hak kayıplarının önlenmesini sağlar. Her ne kadar halk arasında Adana En İyi Boşanma Avukatı gibi bir arayış olsa da, önemli olanın aile hukuku alanında tecrübeli, müvekkili ile doğru iletişim kurabilen ve süreci titizlikle takip eden bir profesyonel ile çalışmak olduğu unutulmamalıdır. Bosanma avukatinin tespitleri, davanın seyrini lehinize çevirebilir.

Yasal Uyarı: Bu yazı genel bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, hukuki danışmanlık niteliği taşımaz. Yazılarımız düzenli aralıklarla kontrol ediliyor olsa da; Her gün değişen içtihatlar neticesinde yazımızın güncelliği de garanti edilememektedir. Her somut olay kendi özel koşullarına göre değerlendirilmelidir. Hak kayıpları yaşamamak için profesyonel hukuki yardım almanız tavsiye edilir.